Na konferencji klimatycznej ONZ COP28, która rozpoczyna się 1 grudnia w Dubaju, Unia Europejska wezwie wszystkie strony do podjęcia pilnych działań w celu ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w tym dziesięcioleciu i do przestrzegania zobowiązań podjętych w ramach porozumienia paryskiego dotyczących ograniczenia globalnego ocieplenia do poziomu poniżej 2 °C oraz dążenia do osiągnięcia celu 1,5 °C.

Przewodnicząca Ursula von der Leyen weźmie udział w Światowym Szczycie na rzecz Działań Klimatycznych, który stanowi oficjalne rozpoczęcie COP28 w dniach 1–2 grudnia. 1 grudnia w pawilonie UE przewodnicząca poprowadzi spotkanie wysokiego szczebla w sprawie promowania rynków emisji dostosowanych do porozumienia paryskiego z udziałem Międzynarodowego Funduszu Walutowego, Banku Światowego i Światowej Organizacji Handlu, będzie też gospodynią imprezy inauguracyjnej dotyczącej przełomowych projektów energetycznych partnerstwa UE–Catalyst oraz wydarzenia w sprawie partnerstwa z Wietnamem na rzecz sprawiedliwej transformacji energetycznej. 2 grudnia przewodnicząca Ursula von der Leyen zainicjuje wraz z prezydencją COP28 globalne zobowiązanie w zakresie energii odnawialnej i efektywności energetycznej, którego celem będzie potrojenie mocy zainstalowanej energii ze źródeł odnawialnych i podwojenie środków w zakresie efektywności energetycznej do 2030 r. Przewodnicząca zabierze również głos na szczycie w sprawie superzanieczyszczeń i będzie gospodynią spotkania inauguracyjnego Klubu Surowców Krytycznych prowadzonego przez UE, weźmie udział w wydarzeniu poświęconemu inicjatywie „Akcelerator transformacji węglowej”, będzie uczestniczyć w okrągłym stole dotyczącym globalnego przeglądu sposobów wdrażania oraz wygłosi oficjalne oświadczenie UE na posiedzeniu plenarnym z udziałem przewodniczącego Rady Europejskiej Charles'a Michela.

Od 6 grudnia komisarz ds. działań w dziedzinie klimatu Wopke Hoekstra będzie kierować zespołem negocjacyjnym UE w formalnym procesie decyzyjnym COP28. Konferencja COP28 będzie punktem kulminacyjnym pierwszego globalnego przeglądu w ramach porozumienia paryskiego, będącego dla wszystkich stron okazją do przeanalizowania poczynionych postępów i koniecznych działań, aby skorygować nasz kierunek działań na rzecz bezpieczniejszego klimatu i osiągnięcia celów porozumienia paryskiego. UE będzie zachęcać wszystkich partnerów do uzgodnienia globalnych celów w zakresie energii, które mają na celu przyspieszenie wycofania paliw kopalnych o nieobniżonych emisjach, w ramach coraz ambitniejszych globalnych celów w zakresie łagodzenia zmiany klimatu. Cele negocjacyjne UE obejmują:

• trzykrotne zwiększenie mocy wytwórczej energii ze źródeł odnawialnych na świecie i podwojenie wskaźników poprawy efektywności energetycznej do 2030 r.;
• osiągnięcie porozumienia w sprawie stopniowego wycofania paliw kopalnych o nieobniżonych emisjach;
• dopilnowanie, aby szczytowe zużycie paliw kopalnych nastąpiło przed 2030 r.;
• stopniowe wycofanie dopłat do paliw kopalnych, które nie przeciwdziałają ubóstwu energetycznemu ani nie sprzyjają sprawiedliwej transformacji.

Globalny przegląd musi również zawierać wyraźne oczekiwanie, że strony niezwłocznie rozpoczną prace nad celami na okres po 2030 r. (ustalone na poziomie krajowym wkłady), które powinny zakładać redukcje wszystkich gazów cieplarnianych w całej gospodarce zgodnie z dążeniem do uniknięcia wzrostu temperatury o 1,5 °C i do osiągnięcia globalnej gospodarki o zerowej emisji netto do połowy stulecia. Ponadto zespół negocjacyjny Unii Europejskiej będzie dążył do realizacji istniejących zobowiązań, aby przejść od ambitnych słów do konkretnych działań, między innymi poprzez przyspieszenie programu prac w zakresie łagodzenia zmiany klimatu w celu pilnego zwiększenia ambicji w zakresie łagodzenia zmiany klimatu i ich realizacji w tym krytycznym dziesięcioleciu.

Jeśli chodzi o adaptację do zmiany klimatu, UE zobowiązała się do osiągnięcia wyraźnych postępów w realizacji globalnego celu w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu. Kluczową rolę w umożliwieniu przystosowania się do zmiany klimatu i zachowaniu różnorodności biologicznej zgodnie z globalnymi ramami różnorodności biologicznej z Kunmingu/Montrealu podpisanymi w ubiegłym roku odgrywają rozwiązania oparte na zasobach przyrody.

Jeśli chodzi o straty i szkody, UE będzie poszukiwać skutecznych rozwiązań, aby zaspokoić różnorodne potrzeby podatnych na zagrożenia państw na całym świecie, które zmagają się ze skutkami zmiany klimatu. UE będzie dążyć do wykorzystania dynamiki wynikającej z podpisanego niedawno porozumienia w sprawie funduszu strat i szkód. UE jest zdecydowana zapewnić operacyjność funduszu dzięki szerokiej bazie darczyńców i jest gotowa wnosić do niego znaczący wkład, w kontekście ambitnych wyników COP28, w tym w zakresie łagodzenia zmiany klimatu.

Będziemy współpracować z krajami rozwiniętymi, aby zapewnić zwiększenie wkładów na rzecz finansowania działań związanych ze zmianą klimatu, tak aby nadal osiągać zakładaną kwotę 100 mld USD rocznie. W 2022 r. UE przeznaczyła rekordową kwotę 28,5 mld EUR na publiczne finansowanie działań w związku ze zmianą klimatu (około 30 mld USD). Ze wstępnych danych OECD wynika, że w 2022 r. cel 100 mld USD został osiągnięty w skali globalnej, ale kraje rozwinięte nadal będą musiały zwiększać swój wkład, aby zapewnić osiągnięcie globalnej neutralności klimatycznej na początku drugiej połowy obecnego stulecia.

Komisja będzie gospodarzem niemal 100 wydarzeń towarzyszących w pawilonie UE w Dubaju. Wydarzenia te będą dotyczyć szerokiego zakresu kwestii związanych z klimatem, takich jak ochrona różnorodności biologicznej i odbudowa zasobów przyrodniczych, bezpieczeństwo energetyczne i transformacja ekologiczna, ekologiczny transport, rynek emisji, zrównoważone finansowanie, bezpieczeństwo żywnościowe i wodne oraz badania naukowe i innowacje. W tych i innych wydarzeń podczas COP28 udział weźmie kilku członków kolegium komisarzy, w tym wiceprzewodniczący wykonawczy Maroš Šefčovič (1–6 grudnia), wiceprzewodnicząca Dubravka Šuica (8 grudnia), komisarz Johannes Hahn (2–3 grudnia), komisarz Janez Lenarčič (3 grudnia), komisarz Kadri Simson (3–5 grudnia) i komisarz Virginijus Sinkevičius (9 grudnia). Pełne porządki obrad można będzie znaleźć tutaj.

Kontekst

Na mocy porozumienia paryskiego z 2015 r. 194 państwa zgodziły się przedłożyć ustalone na poziomie krajowym wkłady, które stanowią ich indywidualne cele w zakresie redukcji emisji. Łącznie ustalone na poziomie krajowym wkłady powinny przyczynić się do utrzymania zmiany temperatury na świecie poniżej 2°C i jak najbliżej wartości 1,5°C do końca wieku. W sprawozdaniach Międzyrządowego Zespołu ONZ ds. Zmian Klimatu (IPCC) z 2022 r. ostrzeżono, że w ciągu najbliższych dwudziestu lat zmiana temperatury światowej ma osiągnąć poziom 1,5 °C oraz że tylko najbardziej drastyczne ograniczenie emisji dwutlenku węgla wprowadzone obecnie pomogłoby zapobiec katastrofie środowiskowej. Ten poziom wzrostu temperatury miałby niezwykle szkodliwe skutki, które stanowią kluczowe wyzwanie.

Unia Europejska jest światowym liderem działań w dziedzinie klimatu, ponieważ już od 1990 r. ograniczyła emisje gazów cieplarnianych o 32,5 proc. przy jednoczesnym wzroście gospodarczym wynoszącym 60 proc. Dzięki Europejskiemu Zielonemu Ładowi, przedstawionemu w grudniu 2019 r., UE jeszcze bardziej podniosła poziom swoich ambitnych celów klimatycznych, zobowiązując się do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r. Cel ten stał się prawnie wiążący wraz z przyjęciem Europejskiego prawa o klimacie i jego wejściem w życie w lipcu 2021 r. W rozporządzeniu wyznaczono również cel pośredni polegający na zmniejszeniu do 2030 r. emisji netto gazów cieplarnianych o co najmniej 55 proc. w porównaniu z poziomami z 1990 r. Ten cel na 2030 r. został przekazany do UNFCCC w grudniu 2020 r. jako ustalony na poziomie krajowym wkład w ramach porozumienia paryskiego.

W 2021 r. UE przedstawiła pakiet wniosków mających na celu dostosowanie polityki w zakresie klimatu, energii, użytkowania gruntów, transportu i opodatkowania do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych netto o co najmniej 55 proc. do 2030 r. Ponieważ większość tych wniosków została już w pełni przyjęta, UE i jej państwa członkowskie skupiły się na wdrażaniu tych polityk w celu przyspieszenia transformacji ekologicznej. 16 października Unia Europejska przedstawiła aktualizację swojego ustalonego na poziomie krajowym wkładu, wykazując, że jest na dobrej drodze do osiągnięcia do 2030 r. redukcji emisji gazów cieplarnianych o 55 % w stosunku do poziomów z 1990 r. Według szacunków Komisji pełne wdrożenie przepisów pakietu „Gotowi na 55” doprowadzi do redukcji o 57 %. Kolejna runda ustalonych na poziomie krajowym wkładów powinna zostać przedłożona do 2025 r. w odniesieniu do redukcji emisji po 2030 r.

Finansowanie działań związanych z klimatem jest kluczowe dla wspierania narażonych społeczności, aby chronić je przed skutkami zmiany klimatu, oraz dla wspierania zrównoważonego wzrostu gospodarczego. Kraje rozwinięte zobowiązały się do uruchomienia w latach 2020–2025 łącznej kwoty 100 mld dolarów rocznie międzynarodowego finansowania działań związanych z klimatem, aby pomóc najbardziej narażonym państwom i małym państwom wyspiarskim, w szczególności w ich staraniach na rzecz łagodzenia zmiany klimatu i przystosowywania się do niej. UE jest głównym darczyńcą, a jej wkład stale rośnie i sięga około jednej trzeciej celu. Inne kraje będące darczyńcami muszą zwiększyć wysiłki i zaradzić obecnemu niedoborowi.