Budżet UE przeznaczony na wsparcie związane z obronnością będzie do wykorzystania w ramach nowego rozporządzenia.

Nowe ukierunkowane zmiany w istniejących unijnych programach finansowania będą wspierać szybsze, bardziej elastyczne i skoordynowane inwestycje w europejską bazę technologiczno-przemysłową sektora obronnego (EDTIB). 

Na mocy nowego rozporządzenia mającego stymulować inwestycje związane z obronnością w ramach budżetu UE zaproponowanego przez Komisję UE wzmocni swoją gotowość do obrony do 2030 r. i wdroży plan ReArm Europe.

Proponowane zmiany zwiększą zdolność UE i państw członkowskich do rozwijania, zwiększania skali i wprowadzania innowacji w zakresie kluczowych zdolności obronnych, a jednocześnie ułatwią dostęp do funduszy UE na projekty związane z obronnością.

Wniosek rozszerza zakres Platformy na rzecz technologii strategicznych dla Europy (STEP) o technologie i produkty związane z obronnością, w szczególności te określone jako zdolności priorytetowe w niedawnej białej księdze w sprawie europejskiej obronności – gotowość do 2030 r. Dzięki temu podejściu STEP skutecznie wspiera rozwój najnowocześniejszych technologii niezbędnych do zapewnienia gotowości obronnej UE, przyznając pieczęć STEP wybranym projektom w ramach Europejskiego Funduszu Obronnego, programu „Horyzont Europa” i programu „Cyfrowa Europa”. Oczekuje się również, że rozszerzony zakres STEP pobudzi inwestycje w technologie krytyczne dla obronności w ramach polityki spójności finansowanej z budżetu UE, w szczególności w ramach celów szczegółowych Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) i 

Funduszu Spójności. Podejście to gwarantuje, że STEP skutecznie wspiera rozwój najnowocześniejszych technologii niezbędnych do zapewnienia gotowości obronnej UE.

Za pośrednictwem rozporządzenia w sprawie programu „Horyzont Europa” zasięg Europejskiej Rady ds. Innowacji (EIC) obejmie przedsiębiorstwa typu start-up zajmujące się innowacjami podwójnego zastosowania i związanymi z obronnością. Celem jest wspieranie dynamicznego ekosystemu innowacji, który przyspieszy rozwój i wdrażanie najnowocześniejszych technologii podwójnego zastosowania i technologii obronnych, takich jak sztuczna inteligencja i cyberbezpieczeństwo. 

Program „Cyfrowa Europa” powinien również zostać rozszerzony o zastosowania podwójnego zastosowania. Zapewni to kluczowe wsparcie dla technologii obronnych, w szczególności w zakresie rozwoju i eksploatacji gigafabryk sztucznej inteligencji. Fabryki te mają zasadnicze znaczenie dla zwiększenia produkcji zaawansowanych technologii o zdolnościach podwójnego zastosowania, które są istotne zarówno dla sektora cywilnego, jak i obronnego.  

W oparciu o niedawny wniosek Komisji w ramach rozporządzenia wprowadza się dodatkową elastyczność w wykorzystywaniu finansowania UE do wspierania solidnego i konkurencyjnego europejskiego przemysłu obronnego. W szczególności rozporządzenie zawiera „klauzulę lądowania” zarówno w ramach Europejskiego Funduszu Obronnego (EFO), jak i Aktu o wspieraniu produkcji amunicji (ASAP). Przepis ten umożliwia państwom członkowskim, na zasadzie pełnej dobrowolności, przesunięcie środków przydzielonych im w ramach funduszy polityki spójności do tych dwóch programów. Okres obowiązywania ASAP zostaje również przedłużony do dnia 31 grudnia 2026 r.   

Ponadto dzięki zmianom w instrumencie „Łącząc Europę” zwiększa się wsparcie dla mobilności wojskowej i infrastruktury cyfrowej podwójnego zastosowania. Po pierwsze, stworzy to państwom członkowskim korzystniejsze warunki do przenoszenia funduszy spójności do instrumentu „Łącząc Europę” na projekty dotyczące infrastruktury transportowej podwójnego zastosowania. Po drugie, rozszerzy program cyfrowy CEF, aby wspierać zdolności cyfrowe podwójnego zastosowania, takie jak m.in. chmura, sztuczna inteligencja i systemy 5G.

Kolejne kroki

Ten pakiet proponowanych zmian uzupełni zbiorczy pakiet uproszczeń w dziedzinie obronności, który ma zostać przedstawiony przez Komisję w czerwcu 2025 r. Pozwoli to jeszcze bardziej usprawnić unijne przepisy i procesy, aby umożliwić szybsze i skuteczniejsze inwestycje i współpracę w dziedzinie obronności we wszystkich państwach członkowskich. 

Kontekst

Inicjatywa ta jest zgodna z celami wspólnej białej księgi w sprawie europejskiej obronności – gotowość do 2030 r. Wyznacza ona UE jasną ścieżkę wspierania rozwoju zdolności obronnych niezbędnych do ochrony jej obywateli, ochrony jej wartości i reagowania na szybko zmieniające się środowisko geopolityczne.