Dowiedz się, jak UE działa na rzecz ograniczenia emisji gazów cieplarnianych innych niż CO2.

UE intensywnie działa w kierunku redukcji emisji CO2. Obecnie opracowuje również regulacje ws. innych gazów cieplarnianych, które przyczyniają się do globalnego ocieplenia. Wśród nich są metan, gazy fluorowane (znane również jako F-gazy) i substancje zubożające warstwę ozonową. Chociaż są obecne w atmosferze w mniejszych ilościach niż CO2, mogą znacząco przyczyniać się do powstania efektu cieplarnianego.

Posłowie i posłanki nalegali na ambitne redukcje emisji fluorowanych gazów cieplarnianych i substancji zubożających warstwę ozonową. Poparli propozycje Komisji Europejskiej, aby w miarę możliwości zachęcać do stosowania alternatyw dla fluorowanych gazów cieplarnianych i substancji zubożających warstwę ozonową lub wprowadzać środki dla ograniczenia ich wycieku i emisji podczas produkcji lub użytkowania.

W styczniu 2024 r. Parlament zatwierdził nowe przepisy dotyczące redukcji emisji gazów fluorowanych i substancji zubożających warstwę ozonową, zgodnie z Europejskim Zielonym Ładem i globalnymi celami klimatycznymi.

Dowiedz się więcej o gazach cieplarnianych innych niż CO2 i ich wpływie na globalne ocieplenie

Ograniczenie emisji fluorowanych gazów cieplarnianych

Co to są fluorowane gazy cieplarniane?

Gazy fluorowane są wytwarzane przez człowieka i znajdują się w urządzeniach takich jak lodówki, klimatyzatory lub pompy ciepła oraz w aerozolach, rozpuszczalnikach i środkach spieniających. Odpowiadają za około 2,5% emisji gazów cieplarnianych w UE.

Chociaż gazy fluorowane znajdują się w atmosferze w mniejszych ilościach niż CO2, mogą wychwytywać więcej energii słonecznej. UE musi zredukować ich emisję, aby osiągnąć swój cel na 2050 r., czyli zerowe emisje netto. Zerowe emisje netto to stan, w którym wyemitowane gazy cieplarniane zostają w całości zrównoważony przez ich pochłanianie lub wychwyt.

Ponieważ fluorowane gazy nie uszkadzają atmosferycznej warstwy ozonowej, są często stosowane jako substytuty substancji zubożających warstwę ozonową.

Dotychczasowe działania UE

Fluorowane gazy są objęte Porozumieniem Paryskim razem z CO2, metanem i podtlenkiem azotu, oraz umowami międzynarodowymi dotyczącymi substancji zubożających warstwę ozonową.

Aby kontrolować emisje fluorowanych gazów, UE przyjęła rozporządzenie w sprawie fluorowanych gazów oraz dyrektywę dotycząca emisji z systemów klimatyzacji w pojazdach silnikowych. Co roku Europejska Agencja Środowiska sporządza raporty na temat produkcji, importu, eksportu, niszczenia i wykorzystania jako surowca fluorowanych gazów cieplarnianych emitowanych przez przedsiębiorstwa w UE.

Jakie są nowe przepisy dotyczące gazów fluorowanych?

Nowe środki mające na celu dalszą redukcję emisji gazów fluorowanych w UE obejmują:

• Całkowite wycofanie wodorofluorowęglowodorów (HFC) do 2050 r. - z celem zmniejszenie kwoty konsumpcji w UE w latach 2024-2049.
• Rygorystyczne wymogi zakazujące wprowadzania na rynek UE produktów zawierających gazy fluorowane – zapewniając producentom pewność i stymulując wdrażanie rozwiązań bardziej przyjaznych dla klimatu.
• Konkretne terminy wycofywania stosowania gazów fluorowanych w sektorach, w których przejście na rozwiązania alternatywne niewykorzystujące tych gazów jest technologicznie i ekonomicznie wykonalne, takich jak domowe urządzenia chłodnicze, klimatyzacja i pompy ciepła.

Wycofanie gazów zubożających warstwę ozonową

Czym są substancje zubożające warstwę ozonową?

Substancje zubożające warstwę ozonową znajdują się w podobnych urządzeniach, co fluorowane gazy, i są również wytwarzane przez człowieka. Docierając do górnych warstw atmosfery, mogą uszkodzić warstwę ozonową, która chroni Ziemię przed niebezpiecznym promieniowaniem słonecznym.

Dotychczasowe działania UE

Ze względu na wpływ na środowisko, substancje zubożające warstwę ozonową są wycofywane przez UE. Jest to zgodne z globalnym porozumieniem z 1989 r. w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową (znanym jako Protokół montrealski), Porozumieniem paryskim oraz pomoże osiągnąć unijne cele klimatyczne.

Co zmienią nowe przepisy?

Aby jeszcze bardziej ograniczyć emisje substancji zubożających warstwę ozonową, posłowie i posłanki przyjęli nowe przepis, w tym zakaz produkcji, stosowania takich substancji lub handlu nimi poza ściśle określonymi przypadkami.

Ustawa wprowadza wymogi dotyczące odzyskiwania i recyklingu tego typu substancji z materiałów budowlanych podczas renowacji (występują w szczególności w piankach izolacyjnych), co jest głównym źródłem pozostałych emisji w UE.

Przed wejściem w życie, rozporządzenia w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych i substancji zubożających warstwę ozonową muszą zostać formalnie zatwierdzone przez Radę.

Zmniejszenie emisji metanu

Czym jest metan?

Metan występuje naturalnie w atmosferze, ale jest również generowany w wyniku działalności człowieka, np. rolnictwa, przemysłu i spalania paliw kopalnych. Odpowiadał za 12% emisji gazów cieplarnianych w UE w 2021 roku.

Działania UE

W październiku 2021 r. Parlament przyjął rezolucję w sprawie projektu unijnej strategii na rzecz ograniczenia emisji metanu, w której wezwał Komisję Europejską do wyznaczenia wiążących celów i środków dla redukcji metanu dla wszystkich sektorów w rozporządzeniu dotyczącym wspólnego wysiłku redukcyjnego. W maju 2023 r. Parlament przegłosował swoje stanowisko w sprawie ograniczenia emisji metanu w sektorze energetycznym, przed negocjacjami z Radą. Posłowie i posłanki chcą, aby:

• Komisja Europejska do końca 2025 r. zaproponowała wiążący cel redukcji emisji metanu w UE (z krajowymi celami redukcji) na rok 2030 dla wszystkich odpowiednich sektorów
• zaostrzyć obowiązki dotyczące wykrywania i usuwania wycieków metanu
• import energii z węgla, gazu i ropy naftowej został uwzględniony w obowiązakch wynikających z rozporządzenia od 2026 r.
• wprowadzono zakaz upuszczania i spalania metanu ze stacji odmetanowania do 2025 r. oraz z szybów wentylacyjnych do 2027 r., a także obowiązek sporządzenia planów łagodzenia wpływu nieczynnych kopalń węgla i szybów naftowych i gazu ziemnego (oraz wymóg znajdowania, uszczelniania i monitorowania tych miejsc).