UE poczyniła znaczne postępy we wspieraniu różnorodności, włączenia społecznego i równych szans dla wszystkich swoich obywateli. Dwie ogólnounijne karty mają poprawić mobilność i dostęp do udogodnień dla osób niepełnosprawnych we wszystkich krajach UE.

Obecnie około 101 mln osób w wieku powyżej 16 lat w UE ma uznaną niepełnosprawność. Oznacza to, że około 1 na 4 osoby dorosłe napotyka poważne bariery w dostępie do praw podstawowych, takich jak edukacja, praca, opieka zdrowotna i czas wolny. Około 1 na 2 osoby czuje się dyskryminowany, prawie 1 na 5 osób w wieku od 20 do 26 lat jest bezrobotna, a prawie 1 na 3 jest zagrożona ubóstwem lub wykluczeniem społecznym. Co więcej, 1 na 5 osób przedwcześnie opuszcza szkołę, czyli dwa razy więcej niż osoby bez niepełnosprawności.

W marcu 2021 r. Komisja Europejska przyjęła strategię na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami na lata 2021–2030, której celem jest poprawa jakości życia tych osób, umożliwiając im pełne uczestnictwo w życiu społecznym.

Europejska karta osoby niepełnosprawnej i europejska karta parkingowa dla osób niepełnosprawnych są częścią planu działania w ramach strategii, który ma ułatwić dostęp do ich praw i specjalnych warunków przewidzianych dla nich w całej UE.

Europejska karta osoby niepełnosprawnej

Wszystkie 27 państw członkowskich UE zapewnia swoim mieszkańcom krajowe karty inwalidzkie i odpowiednie orzeczenia. Wiele z nich nie jest jednak uznawanych w innych krajach UE. Nowa karta nie zastąpi kart krajowych, ale będzie oferować jeden dokument, zarówno w formacie fizycznym, jak i cyfrowym, który będzie służył jako dowód niepełnosprawności w całej UE, ułatwiając podróżowanie transgraniczne.

Europejska karta parkingowa dla osób niepełnosprawnych

Karta ta całkowicie zastąpi istniejącą, a także istniejące krajowe karty parkingowe, z kilkoma ulepszeniami. Co najważniejsze, wspólny format, który zapewni ogólnounijne uznawanie i dostęp do specjalnych warunków parkowania.

Korzyści z karty

Karty ułatwią swobodne przemieszczanie się po UE, gwarantując ich posiadaczom takie same preferencyjne warunki jak mieszkańcom kraju przyjmującego podczas udziału w wydarzeniach kulturalnych, sportowych i rekreacyjnych lub korzystania z transportu publicznego i parkingów.

Do zalet należą:

• wstęp bezpłatny lub obniżone ceny;
• skrócony czas oczekiwania/priorytetowy dostęp;
• pomoc osobista;
• dozwolony wstęp do zwierząt asystujących;
• przewodniki wizualne lub audiowizualne;
• urządzenia ułatwiające poruszanie się;
• zarezerwowane miejsca parkingowe/przedłużone miejsce parkingowe;
• specjalne opłaty parkingowe;
• dostęp do stref ograniczonego ruchu.

W jaki sposób wydawane są karty i kiedy będą dostępne?

Obie karty będą wydawane przez właściwe organy krajowe w każdym państwie członkowskim, które są również odpowiedzialne za określenie kryteriów kwalifikowalności.

Karty mają być dostępne do 2028 roku. Po zatwierdzeniu dwóch odpowiednich dyrektyw przyjętych przez Radę (2024/2841, 2024/2842) państwa członkowskie są obecnie w trakcie tworzenia otoczenia prawnego i wprowadzania przepisów administracyjnych niezbędnych do wydawania i używania kart.