Posłowie do PE z Komisji Budżetowej poparli pierwsze sprawozdanie przedstawiające wizję Parlamentu dotyczącą kolejnego wieloletniego budżetu UE.

W sprawozdaniu przyjętym w środę 23 głosami za, 9 przeciw i 2 wstrzymującymi się, posłowie do PE podkreślili potrzebę znacznie ambitniejszego wieloletniego budżetu UE (wieloletnie ramy finansowe – WRF), który może sprostać rosnącym oczekiwaniom obywateli UE w obliczu szybko zmieniającego się globalnego tła. Obecny pułap wydatków wynoszący 1% dochodu narodowego brutto (DNB) UE-27 nie jest wystarczający, aby sprostać rosnącej liczbie kryzysów i wyzwań, stwierdzono w sprawozdaniu. Wraz z wycofywaniem się Stanów Zjednoczonych ze swojej globalnej roli, wydatki muszą uwzględniać wojnę Rosji, trudne tło gospodarcze i społeczne, lukę w konkurencyjności oraz postępujące kryzysy: klimatyczny i bioróżnorodności.

Nie dla jednolitych planów krajowych

Posłowie sprzeciwiają się pomysłowi Komisji, aby zastosować model „jednego krajowego planu na państwo członkowskie” wykorzystywany w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Odporności (Recovery and Resilience Facility) do wydatków po 2027 roku Zamiast tego, wzywają do stworzenia struktury, która zapewni przejrzystość i odpowiedzialność parlamentarną, a także uwzględni władze regionalne i lokalne oraz inne odpowiednie podmioty. Raport podkreśla nadal istotną rolę polityki spójności w promowaniu integracji gospodarczej, społecznej i terytorialnej, pogłębianiu jednolitego rynku, redukcji nierówności oraz walce z ubóstwem i wykluczeniem.

Konkurencyjność i obrona

Posłowie uważają proponowany przez Komisję Fundusz Konkurencyjności – który miałby połączyć kilka istniejących programów – za niewystarczający. Zamiast tego, wzywają do stworzenia nowego, ukierunkowanego funduszu, który wykorzysta inwestycje prywatne i publiczne dzięki mechanizmom zmniejszającym ryzyko wspieranym przez UE, opierając się na sukcesie takich instrumentów jak InvestEU i Fundusz Innowacji. Raport podkreśla również potrzebę zwiększenia inwestycji w obronność w celu wspierania kompleksowego podejścia do bezpieczeństwa, ale zaznacza, że nie może to odbywać się kosztem wydatków na polityki społeczne i środowiskowe ani długoterminowych polityk.

Uproszczenie i rozliczalność

Przyszły wieloletni budżet musi zredukować niepotrzebną biurokrację dla beneficjentów funduszy UE, ale nie może to oznaczać większej swobody dla Komisji bez demokratycznej kontroli Parlamentu. Prostszy budżet musi być bardziej przejrzysty, twierdzą posłowie. Raport podkreśla, że konstrukcja budżetu musi zapewnić rolę Parlamentu w kontrolowaniu władzy wykonawczej, ustanawiając surowe mechanizmy odpowiedzialności i gwarantując pełną przejrzystość w odniesieniu do ostatecznych odbiorców funduszy UE.

Elastyczność i praworządność

Kluczowa jest również elastyczność wydatków - zdolności reagowania kryzysowego muszą być wbudowane w długoterminowy budżet dla każdego obszaru polityki, z wyodrębnioną pomocą humanitarną. Następny budżet powinien obejmować dwa specjalne instrumenty: na pomoc w przypadku klęsk żywiołowych i na inne nieprzewidziane wyzwania. W sprawozdaniu podkreślono, że dostęp do funduszy UE musi być powiązany z poszanowaniem wartości UE i praworządności, i opowiedziano się za inteligentnym mechanizmem warunkowości, aby beneficjenci nie byli karani z powodu działań swojego rządu.

Spłata długu i wspólne zaciąganie pożyczek

Spłata kosztów pożyczek NextGenerationEU nie może zagrażać finansowaniu kluczowych priorytetów UE, twierdzą posłowie do PE. W sprawozdaniu wzywa się do wyraźnego rozdzielenia spłaty kosztów pożyczek od wydatków programowych. Ponadto wzywa się Radę do przyjęcia nowych, rzeczywistych źródeł dochodów na rzecz zrównoważonego finansowania pożyczek i wyższych potrzeb wydatkowych Europy. Posłowie do PE uważają wspólne zaciąganie pożyczek za realną opcję rozwiązania poważnych kryzysów w całej UE, takich jak bezpieczeństwo i obrona.

Kolejne kroki

Oczekuje się, że Parlament na posiedzeniu plenarnym zagłosuje nad sprawozdaniem podczas swojej pierwszej sesji w maju, określając priorytety Parlamentu i wnosząc wkład do wniosku Komisji dotyczącego kolejnego wieloletniego budżetu UE. Komisja planuje przedstawić swój wniosek w lipcu.

Kontekst

Wieloletni budżet UE, czyli wieloletnie ramy finansowe (WRF), jest zazwyczaj ustanawiany na okres siedmiu lat i określa maksymalne pułapy wydatków dla różnych obszarów polityki. Po uzyskaniu zgody Parlamentu, udzielonej większością jego członków, Rada, składająca się z rządów państw członkowskich, przyjmuje rozporządzenie w sprawie MFF, co wymaga jednomyślności. Obecny wieloletni budżet UE kończy się 31 grudnia 2027 roku. Około 93% środków budżetowych UE trafia na projekty regionalne i lokalne, wsparcie rolnictwa, badań, edukacji i przedsiębiorstw.