Komisja Europejska podjęła decyzję o skierowaniu sprawy przeciwko jedenastu państwom członkowskim do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w związku z niedopełnieniem obowiązku poinformowania Komisji o środkach transpozycji dwóch dyrektyw dotyczących praw autorskich.

Komisja zadecydowała o skierowaniu do Trybunału Sprawiedliwości UE sprawy przeciwko Bułgarii, Danii, Finlandii, Łotwie, Polsce i Portugalii w związku z niepoinformowaniem o środkach transpozycji prawa autorskiego i praw pokrewnych na jednolitym rynku cyfrowym (dyrektywa (UE) 2019/790).

Po drugie, w odniesieniu do bardziej szczegółowej dyrektywy UE w sprawie prawa autorskiego i praw pokrewnych mającej zastosowanie do niektórych transmisji online (dyrektywa UE 2019/789) Komisja kieruje do Trybunału Sprawiedliwości sprawę przeciwko Bułgarii, Finlandii, Łotwie, Polsce i Portugalii w związku z niezgłoszeniem Komisji pełnej transpozycji przepisów UE.

Obie dyrektywy mają na celu modernizację przepisów dotyczących praw autorskich, tak aby konsumenci i twórcy mogli odnieść jak największe korzyści ze środowiska cyfrowego. Chronią one podmioty uprawnione z różnych sektorów, stymulując tworzenie i rozpowszechnianie treści o większej wartości. Zapewniają one także użytkownikom większy wybór treści poprzez zmniejszenie kosztów transakcji oraz ułatwienie dystrybucji programów radiowych i telewizyjnych w całej UE.

Nowa dyrektywa w sprawie prawa autorskiego

We wrześniu 2016 r. Komisja zaproponowała aktualizację unijnych przepisów dotyczących praw autorskich, aby dostosować je do nowych sposobów wytwarzania, rozpowszechniania i udostępniania w internecie treści kreatywnych. Coraz więcej użytkowników internetu korzysta z dostępu online do muzyki lub treści audiowizualnych, a głównym źródłem dochodu dla twórców są dziś produkty i usługi oferowane z wykorzystaniem technologii cyfrowych.

Nowe przepisy dotyczące praw autorskich regulują stosunki między podmiotami praw autorskich i platformami internetowymi oraz kwestie wynagrodzenia poszczególnych artystów i twórców. Zapewniają one sprawiedliwe wynagrodzenie twórcom i podmiotom praw autorskich, wydawcom prasowym i dziennikarzom, w szczególności w przypadku korzystania z ich utworów w internecie. Przepisy te wprowadzają większą pewność prawa i tworzą więcej możliwości wynagradzania w relacjach z platformami internetowymi, zwiększając siłę przetargową twórców i podmiotów praw autorskich.

Nowe przepisy obejmują również nowe gwarancje pełnej ochrony wolności wypowiedzi użytkowników w internecie, aby umożliwić im legalną wymianę własnych treści. Ponadto nowe przepisy stwarzają dalsze możliwości, w szczególności dzięki nowym wyjątkom dotyczącym praw autorskich i uproszczonym mechanizmom licencjonowania wykorzystywania materiałów chronionych prawem autorskim w internecie i ponad granicami do celów edukacyjnych, badawczych i związanych z ochroną dóbr kultury.

Nowa dyrektywa w sprawie programów radiowych i telewizyjnych

We wrześniu 2016 r. Komisja przedstawiła również wniosek dotyczący aktualizacji przepisów UE ułatwiającej weryfikację praw (tj. uzyskanie zezwoleń od posiadaczy praw) w odniesieniu do internetowych transmisji i retransmisji programów telewizyjnych i radiowych, z korzyścią dla konsumentów europejskich.

Dyrektywa w sprawie programów telewizyjnych i radiowych w wersji ostatecznie przyjętej w 2019 r. ułatwia nadawcom udostępnianie za granicą niektórych programów telewizyjnych i radiowych w ramach ich usług online. Zawiera ona również przepisy, które umożliwiają operatorom łatwiejsze uzyskanie licencji na retransmisję kanałów telewizyjnych i radiowych, umożliwiając im tym samym dotarcie do szerszego kręgu odbiorców w UE.

Kontekst

Po upływie terminu transpozycji, który przypadał 7 czerwca 2021 r., Komisja początkowo wszczęła postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, wystosowując 23 lipca 2021 r. wezwania do usunięcia uchybienia do państw członkowskich, które nie powiadomiły o pełnej transpozycji dwóch wspomnianych dyrektyw. 19 maja 2022 r. Komisja wydała uzasadnione opinie skierowane do 10 państw członkowskich w związku z brakiem powiadomienia o transpozycji dyrektywy (UE) 2019/789 i do 13 państw członkowskich w związku z dyrektywą (UE) 2019/790.

Zgodnie z art. 258 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), jeżeli dane państwo członkowskie nie zastosuje się do uzasadnionej opinii w terminie określonym przez Komisję, Komisja może wnieść sprawę do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Ponadto zgodnie z art. 260 ust. 3 TFUE Komisja może zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości UE o nałożenie sankcji finansowych na państwa członkowskie, które nie dopełniły obowiązku poinformowania o środkach transpozycji dyrektywy przyjętej w ramach procedury ustawodawczej.