Komisja Europejska podjęła decyzję o skierowaniu do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej sprawy przeciwko Polsce w związku z nieprzedłożeniem krajowej strategii długoterminowej zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2018/1999 w sprawie zarządzania unią energetyczną i działaniami w dziedzinie klimatu.  

Wszystkie państwa członkowskie UE były zobowiązane do przedłożenia do 1 stycznia 2020 r. swoich krajowych strategii długoterminowych określających spójny krajowy plan i wizję redukcji emisji gazów cieplarnianych zgodnie z unijnym celem neutralności klimatycznej do 2050 r. oraz ze zobowiązaniami Unii wynikającymi z porozumienia paryskiego, jak określono w art. 15 ust. 1 rozporządzenia w sprawie zarządzania unią energetyczną.    

We wrześniu 2022 r. Komisja skierowała do Polski wezwanie do usunięcia uchybienia w związku z niedopełnieniem obowiązku wynikającego z unijnego rozporządzenia w sprawie zarządzania unią energetyczną. Następnie w listopadzie 2023 r. wysłana została uzasadniona opinia. Do tej pory Polska nie przedstawiła swojej krajowej strategii długoterminowej i jest jedynym państwem członkowskim UE, które jeszcze tego nie uczyniło.   

Komisja uważa, że Polska nie wywiązała się jeszcze ze swojego zobowiązania prawnego, w związku z czym kieruje sprawę przeciwko temu państwu członkowskiemu do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.     

Kontekst  

Rozporządzenie UE w sprawie zarządzania unią energetyczną ustanawia skoordynowany i spójny mechanizm służący realizacji celów unii energetycznej w zakresie m.in. redukcji emisji gazów cieplarnianych, energii ze źródeł odnawialnych i efektywności energetycznej.     

Rozporządzenie UE w sprawie zarządzania unią energetyczną nakazuje opracowanie i przedłożenie krajowych strategii długoterminowych, co ma wspierać Komisję w monitorowaniu zgodności z ogólnounijnymi celami w zakresie dekarbonizacji oraz ułatwiać planowanie adaptacyjne w celu osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r.   

Krajowe strategie długoterminowe są strategicznym narzędziem służącym do określenia, w jaki sposób państwa członkowskie UE planują osiągnąć redukcję emisji gazów cieplarnianych niezbędną do wypełnienia ich zobowiązań wynikających z porozumienia paryskiego i unijnego celu neutralności klimatycznej. Strategie długoterminowe powinny być spójne ze zintegrowanymi krajowymi planami w dziedzinie energii i klimatu (KPEiK) państw członkowskich na lata 2021–2030, których Polska również nie przedłożyła, i w związku z czym również skierowano przeciwko niej sprawę do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.   

Na szczeblu UE w 2019 r. Unia sfinalizowała swoją długoterminową strategię mającą na celu uczynienie Europy pierwszym kontynentem neutralnym dla klimatu do 2050 r. W Europejskim prawie o klimacie UE określiła w prawodawstwie cel neutralności klimatycznej oraz wyraźny cel pośredni polegający na zmniejszeniu emisji gazów cieplarnianych netto o co najmniej 55 proc. do 2030 r. w porównaniu z poziomami z 1990 r. W rozporządzeniu w sprawie zarządzania unią energetyczną określono proces przygotowania przez państwa członkowskie do 1 stycznia 2020 r. ich pierwszych długoterminowych strategii z perspektywą co najmniej 30 lat, a następnie nowych strategii co 10 lat.   

Nieprzedłożenie przez Polskę strategii krajowej uwypukla pilną konieczność zapewnienia przez wszystkie państwa członkowskie skoordynowanych i ambitnych działań oraz unikania wszelkich opóźnień we wspólnych postępach w realizacji celów na 2030 r.