Komisja proponuje ustawę o monitorowaniu lasów, która uzupełni istniejące luki w informacjach na temat lasów europejskich i stworzy kompleksową bazę wiedzy o lasach, aby umożliwić państwom członkowskim, właścicielom lasów i zarządcom lasów lepsze reagowanie na rosnącą presję na lasy i wzmocnienie odporności lasów.

Lasy są kluczowym sojusznikiem w walce ze zmianą klimatu i utratą różnorodności biologicznej, a także mają kluczowe znaczenie dla rozkwitu obszarów wiejskich i biogospodarki. Niestety europejskie lasy cierpią z powodu wielu różnych rodzajów presji, w tym zmiany klimatu i niezrównoważonej działalności człowieka. 

Lepsze monitorowanie umożliwi działania mające na celu zwiększenie odporności lasów na transgraniczne zagrożenia związane ze szkodnikami, suszami i pożarami lasów, które są spotęgowane przez zmianę klimatu, umożliwi wprowadzenie nowych modeli biznesowych, takich jak rolnictwo regeneratywne, oraz przyczyni się do zapewnienia zgodności z uzgodnionymi przepisami UE. Ostatecznie pomoże to wzmocnić zdolność lasów do wypełniania ich licznych funkcji środowiskowych i społeczno-gospodarczych, w tym ich roli jako naturalnych pochłaniaczy dwutlenku węgla.

Lepsze dane, większa odporność, nowe możliwości gospodarcze

Ramy monitorowania umożliwią gromadzenie i wymianę aktualnych i porównywalnych danych o lasach uzyskanych w wyniku połączenia technologii obserwacji Ziemi i pomiarów naziemnych. Opierając się na dotychczasowych działaniach krajowych, ramy te zapewnią obszernedane i wiedzę na potrzeby podejmowania decyzji i wdrażania polityki, w tym bardziej aktualne informacje na temat zjawisk katastrofalnych i klęsk żywiołowych w lasach we wszystkich państwach członkowskich.

Obecnie dostępne informacje na temat stanu lasów oraz wykorzystania zasobów i usług leśnych są rozproszone i niekompletne, dane dotyczące lasów w UE są często przestarzałe i tworzone z wykorzystaniem rozbieżnych definicji, co prowadzi do znacznych luk w wiedzy. Niespójności te zostaną rozwiązane w ramach kompleksowego systemu monitorowania.

Ramy te pomogą stworzyć zintegrowaną gospodarkę leśną, zapewniając współpracę między państwami członkowskimi oraz zachęcając je do opracowywania długoterminowych planów leśnych, z uwzględnieniem wszystkich istotnych wymiarów polityki i wielofunkcyjności lasów. Wniosek nie wprowadza nowych bezpośrednich wymogów administracyjnych dla przedsiębiorstw, właścicieli lasów i leśników.

Ramy przyniosą korzyści gospodarcze, ponieważ będą wspierać zarządców lasów we wprowadzaniu do obrotu ich usług ekosystemowych, takich jak usuwanie dwutlenku węgla, w ramach unijnych ram certyfikacji usuwania dwutlenku węgla. W oparciu o bardziej wiarygodne i dostępne dane zarządcy lasów i właściciele lasów będą mogli rozwijać nowe możliwości biznesowe, które zapewnią dodatkowe dochody, a jednocześnie zwiększą skalę rolnictwa regeneratywnego i przyczynią się do łagodzenia zmiany klimatu i przystosowania się do niej. Nowa ustawa będzie również wspierać nowy rynek dla dostawców cyfrowych usług monitorowania, w tym dużej liczby MŚP i innowacyjnych przedsiębiorstw typu start-up.

Ponadto wniosek będzie wspierał wdrażanie innych kluczowych przepisów, takich jak rozporządzenie LULUCF, dyrektywa siedliskowa i ptasia, rozporządzenie w sprawie wylesiania, a także certyfikacja usuwania dwutlenku węgla oraz ustawa o odbudowie zasobów przyrodniczych po ich przyjęciu przez współprawodawców. 

W ramach szerszych prac w ramach strategii leśnej UE Komisja przyjęła dziś również wniosek dotyczący zaktualizowanej gospodarki leśnej UE, którego celem jest utworzenie odnowionej, inkluzywnej i interdyscyplinarnej grupy ekspertów z państw członkowskich odpowiedzialnej za wszystkie kwestie związane z lasami i leśnictwem, odzwierciedlającej wszystkie środowiskowe, społeczne i gospodarcze cele strategii leśnej UE.

Zarządzanie rosnącą presją na lasy

Wniosek wpisuje się w kontekst rosnącej presji na lasy. Komisja publikuje dziś sprawozdanie na temat pożarów lasów w Europie, na Bliskim Wschodzie i w Afryce Północnej w 2022 r., z którego wynika, że w 2022 r. w UE spalono prawie 900 000 ha gruntów, co odpowiada w przybliżeniu powierzchni Korsyki. 

Trzeci rok z rzędu bezprecedensowe pożary lasów spowodowały poważne szkody środowiskowe i gospodarcze w UE oraz tragiczne ofiary śmiertelne. Chociaż większość pożarów (96 %) jest spowodowana działaniami człowieka, pogarszają je coraz częstsze warunki zagrożenia pożarowego spowodowane zmianą klimatu. Jest to sygnał ostrzegający o tym, co może spowodować globalne ocieplenie w nadchodzących latach w miarę wzrostu temperatur, a susze stają się coraz bardziej widoczne w wielu krajach europejskich. Ze sprawozdania wynika również, że środki zapobiegawcze odgrywają ważną rolę w zmniejszaniu częstotliwości i skutków pożarów lasów oraz że aktualizowana wiedza ma kluczowe znaczenie dla jej zapewnienia.

Kolejne kroki

Wniosek zostanie teraz przeanalizowany przez Parlament Europejski i Radę w ramach zwykłej procedury ustawodawczej.