KomisjaEuropejska zaproponowała unijny akt w sprawie przestrzeni kosmicznej, nowy zestawambitnych środków mających na celu uczynienie europejskiego sektora kosmicznego czystszym, bezpieczniejszym i bardziej konkurencyjnym w Europie i na jej rynkach eksportowych. 

Europejskie przepisy dotyczące przestrzeni kosmicznej są obecnie fragmentaryczne i obejmują wiele różnych podejść krajowych. Ta mozaika hamuje innowacje,zmniejszaudziałw rynku europejskim i generuje dodatkowe koszty. Jasne i zharmonizowane ramy na szczeblu europejskim zapewnią bezpieczeństwo, odpornośći odpowiedzialność za środowisko w całej Unii, a jednocześnie pomogą przedsiębiorstwom rozwijać się i zwiększać skalę działalności w wymiarze transgranicznym. 

Unijny akt w sprawie przestrzeni kosmicznej ma na celu ograniczenie biurokracji, ochronę aktywów kosmicznych i stworzenie sprawiedliwychi przewidywalnych warunków działania dla przedsiębiorstw. 

Wniosek opiera się na trzech kluczowych filarach: 

• Bezpieczeństwo: przestrzeń kosmiczna staje się coraz bardziej zatłoczona. Obecnie na orbicie znajduje się11 000 satelitów,a kolejne50 000 ma zostać wystrzelonych w ciągu następnej dekady. Jednocześnie w przestrzeni kosmicznej krąży już ponad 128 milionów śmieci, co znacznie zwiększa ryzyko kolizji. W najgorszym przypadku może to spowodować kaskadowe awarie, które sprawią,że kluczowe orbity staną się bezużyteczne i odetną dostęp do kluczowych usług satelitarnych. Aby temu zapobiec, w unijnym akcie w sprawie przestrzeni kosmicznej wprowadzono środki mające na celu poprawę śledzenia obiektów kosmicznych i ograniczenie ilości nowych śmieci – w tym wymogi dotyczące bezpiecznego unieszkodliwiania satelitów po zakończeniu ich eksploatacji. 

• Odporność: Przestrzeń staje się mrudy kwestionowane. Infrastruktura kosmiczna stoi w obliczu rosnących zagrożeń związanych z cyberatakami i zakłóceniami elektronicznymi wymierzonymi w satelity, stacje naziemne i łącza komunikacyjne. Ataki te mogą prowadzić do utraty satelitów lub zakłócenia krytycznych usług. Unijny akt kosmiczny będziezatem wymagał od wszystkich operatorów kosmicznych przeprowadzania dokładnych ocen ryzyka w całym cyklu życia satelity, z zastosowaniem zasad cyberbezpieczeństwa i zgłaszania incydentów dostosowanych do sektora kosmicznego. 

• Zrównoważony rozwój: Wraz z rozwojem działalności związanejz przestrzenią kosmiczną niezbędnestaje sięzarządzanie zasobami, emisjamiCO2 i odpadami. Pomiar wpływu na środowisko umożliwia przemysłowi zmniejszenie śladu środowiskowego i wspieranie zrównoważonego rozwoju w UE. Unijny aktdotyczący przestrzeni kosmicznej określi wspólne zasady pomiaru tych skutków. Przepisy te zapewnią spójne zweryfikowane dane i innowacje wobszarach takich jak obsługa w przestrzeni kosmicznej w celu wydłużenia żywotnościsatelitów i zmniejszenia ilości śmieci. 

Nowe przepisy miałyby zastosowanie zarówno do unijnych, jak i krajowych aktywów kosmicznych, a także do operatorówspoza UE oferujących usługi w Europie. Wymogi regulacyjne zostaną dostosowane do wielkości przedsiębiorstwa i poziomu dojrzałości oraz zmierzone pod kątem związanego z nimi ryzyka. 

Wsparcie zostanie zaoferowane w celu ograniczenia potencjalnych kosztów ponoszonych przez branżę. Obejmowało to budowanie zdolności,dostęp do obiektów badawczych oraz pomoc operatorom przestrzeni kosmicznej w przygotowaniuwniosków o udzielenie zezwolenia. Będzie to w szczególności wsparcie dla przedsiębiorstw typu start-up i MŚP. 

Wraz z unijnym aktem kosmicznym Komisja przedstawiła dziś równieżwizję europejskiej gospodarki kosmicznej, aby sprostać rozwijającej się światowej gospodarce kosmicznej oraz wyzwaniom związanym z międzynarodową konkurencją i napięciami geopolitycznymi. Przestrzeń kosmiczna jest szybko rozwijającym się sektorem rynkowym, który przyczynia się do konkurencyjności UE. Sektor ten obejmuje europejski przemysł kosmiczny (produkcja i usługi), usługi kosmiczne w wielu sektorach rynku – od klimatu i środowiska, rolnictwa po energię, transport, ubezpieczenia i bankowość lub bezpieczeństwo i obronność. 

Kolejne kroki 

Wniosek ustawodawczy podlega negocjacjom w Parlamencie Europejskim i Radzie w ramach zwykłej procedury ustawodawczej. 

Komisja przystąpi teraz do realizacji działań określonych w wizji, w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi UE,Agencją Unii Europejskiejds. Programu Kosmicznego (EUSPA),Europejską Agencją Kosmiczną (ESA)i innymi partnerami w dziedzinie przestrzeni kosmicznej,w szczególności z przemysłem kosmicznym. 

Komisjaustanowirównież „Drużynę Europyw dziedzinie przestrzeni kosmicznej”, forumwysokiegoszczebla skupiające wszystkie zainteresowane strony z europejskiego ekosystemu kosmicznego, aby w spójny i skuteczny sposób połączyć europejską doskonałość izdolności związane z przestrzenią kosmiczną. Ponadto od 2025 r. Komisja opracuje specjalną metodykę monitorowania konkurencyjności UE w sektorzekosmicznym.  

Kontekst 

Komisja Europejska uznała gospodarkę kosmiczną i unijny akt w sprawie przestrzeni kosmicznej za kluczowy priorytet, jak wskazano w sprawozdaniachDraghiego i Letty,a ostatnio wkompasie na rzecz konkurencyjności i programie prac Komisji na 2025 r. 

Potrzeba takiej inicjatywy ustawodawczej została również odzwierciedlona w dwóch niedawnych wspólnych komunikatach: podejście UE do zarządzania ruchem w przestrzeni kosmicznej orazstrategię kosmiczną UE na rzecz bezpieczeństwa i obrony,zgodnie z apelami państw członkowskich o ustanowienie– za pomocą spójnych i stabilnych ram regulacyjnych – wewnętrznego rynku działań w przestrzeni kosmicznej.