Komisja przedstawia nowy plan wzrostu gospodarczego dla Bałkanów Zachodnich, w ramach którego 6 mld euro zostanie przeznaczone na dotacje i pożyczki, aby przyspieszyć konwergencję społeczno-gospodarczą tego regionu z UE

Komisja Europejska przyjęła nowy plan wzrostu gospodarczego dla Bałkanów Zachodnich, którego celem jest umożliwienie temu regionowi czerpania niektórych korzyści z członkostwa w UE jeszcze przed przystąpieniem do niej, pobudzenie wzrostu gospodarczego i przyspieszenie bardzo potrzebnej konwergencji społeczno-gospodarczej. Realizacja tego planu powinna umożliwić partnerom zintensyfikowanie reform i inwestycji, które pozwolą znacząco przyspieszyć rozwój ich gospodarek oraz proces rozszerzenia UE. Na lata 2024-2027 zaproponowano więc nowy instrument wsparcia reform i wzrostu gospodarczego na Bałkanach Zachodnich o wartości 6 mld euro. Płatności w ramach tego instrumentu będą miały miejsce dopiero, gdy uzgodnione reformy zostaną przeprowadzone.

Nowy plan wzrostu gospodarczego dla Bałkanów Zachodnich opiera się na czterech filarach, których celem jest:

1. wzmocnienie integracji gospodarczej z jednolitym rynkiem Unii Europejskiej, pod warunkiem że Bałkany Zachodnie dostosują się do przepisów jednolitego rynku oraz jednocześnie otworzą odpowiednie sektory i obszary gospodarki dla wszystkich swoich sąsiadów, zgodnie z zasadą wspólnego rynku regionalnego. W tym zakresie proponuje się siedem działań priorytetowych:

• swobodny przepływ towarów;
• swobodny przepływ usług i pracowników;
• dostęp do jednolitego obszaru płatności w euro (SEPA);
• ułatwienie transportu drogowego;
• integracja i dekarbonizacja rynków energii;
• jednolity rynek cyfrowy;     
• integracja w ramach przemysłowych łańcuchów dostaw;            

2. wzmocnienie integracji gospodarczej Bałkanów Zachodnich w ramach wspólnego rynku regionalnego opartego na przepisach i standardach UE, która może spowodować dziesięcioprocentowy wzrost gospodarczy;
3. przyspieszenie kluczowych reform dotyczących m. in. kwestii podstawowych, wspieranie Bałkanów Zachodnich na drodze do członkostwa w UE, poprawa ich zrównoważonego wzrostu gospodarczego, w tym poprzez przyciąganie inwestycji zagranicznych i wzmacnianie stabilności w regionie;
4. zwiększenie pomocy finansowej w celu wsparcia reform za pośrednictwem instrumentu wsparcia reform i wzrostu gospodarczego na Bałkanach Zachodnich w latach 2024–2027, czyli wniosku dotyczącego nowego instrumentu o wartości 6 mld euro (w tym 2 mld euro w formie dotacji i 4 mld euro w formie pożyczek preferencyjnych), przy czym płatności będą zależały od tego, czy partnerzy z Bałkanów Zachodnich dokonają konkretnych reform społeczno-gospodarczych i konkretnych reform dotyczących kwestii podstawowych.

W ramach planu wzrostu gospodarczego każdy partner z Bałkanów Zachodnich zostanie poproszony o przygotowanie programu reform opartego na istniejących zaleceniach, w tym na zaleceniach z corocznego pakietu „rozszerzenie” i krajowych programów reform gospodarczych. Program reform zostanie skonsultowany z Komisją, przez nią oceniony i przyjęty.

Przewodnicząca Komisji Europejskiej, Ursula von der Leyen, powiedziała: Dzięki przyjęciu nowego planu wzrostu gospodarczego dla Bałkanów Zachodnich o wartości 6 mld euro zbliżamy gospodarki Bałkanów Zachodnich do UE. Potencjał tego planu wzrostu gospodarczego jest wyjątkowy. Na przestrzeni najbliższych 10 lat może on podwoić gospodarkę Bałkanów Zachodnich. Dzięki połączeniu reform i inwestycji już wkrótce umożliwi on Bałkanom Zachodnim korzystanie z kluczowych obszarów naszego jednolitego rynku, w tym swobodnego przepływu towarów, usług i pracowników, jednolitego obszaru płatności w euro, transportu, energii i jednolitego rynku cyfrowego.

Co dalej?

W ramach śródokresowego przeglądu WRF Parlament Europejski i Rada przeanalizują wniosek w sprawie proponowanego instrumentu. Po jego przyjęciu sześcioro partnerów z Bałkanów Zachodnich zostanie poproszonych o przedstawienie indywidualnych programów reform społeczno-gospodarczych i reform dotyczących kwestii podstawowych, których dokonają oni w ramach planu wzrostu gospodarczego, aby pobudzić wzrost gospodarczy i konwergencję w latach 2024–2027. Niezbędnym jest, aby Serbia i Kosowo zaangażowały się w konstruktywny, wspierany przez UE dialog w celu normalizacji stosunków, prowadzony pod przewodnictwem Wysokiego Przedstawiciela.