UE znajduje się w kluczowym punkcie zwrotnym dla swojej konkurencyjności, dekarbonizacji i bezpieczeństwa, przy czym istnieje wyraźna potrzeba działania.

Strukturalnie wysokie koszty energii szkodzą naszym obywatelom i przedsiębiorstwom. Wyzwania są jasne, podobnie jak rola Unii Europejskiej w ich rozwiązywaniu. Komisja przedstawia dziś plan działania obejmujący krótkoterminowe środki mające na celu obniżenie kosztów energii, dokończenie budowy unii energetycznej , przyciągnięcie inwestycji i lepsze przygotowanie się na potencjalne kryzysy energetyczne. Jako kluczowy element czystego ładu przemysłowego plan ten przyniesie ulgę nie tylko gospodarstwom domowym borykającym się z wysokimi rachunkami za energię, ale także branżom, które borykają się z wysokimi kosztami produkcji, przy  szacowanych ogólnych oszczędnościach w wysokości 45 mld EUR w 2025 r., które będą stopniowo rosnąć do 130 mld EUR rocznych oszczędności do 2030 r. i 260 mld EUR do 2040 r. 

Plan działania przyniesie konsumentom krótkoterminową pomoc i utoruje drogę do dokończenia budowy unii energetycznej poprzez skoncentrowanie na wstępie korzyści płynących z większej ilości energii ze źródeł odnawialnych, oszczędności energii, głębszej integracji rynku i lepszych połączeń międzysystemowych. Zaproponowano w nim przede wszystkim działania mające na celu sprostanie wyzwaniom strukturalnym, które powodują wzrost kosztów energii w UE, w szczególności zależności Europy od importowanych paliw kopalnych i braku pełnej integracji systemu elektroenergetycznego. Plan opiera się na niedawnej reformie struktury rynku energii elektrycznej, planie REPowerEU, sektorowych planach działania dotyczących energii wiatrowej, słonecznej i sieci oraz zmienionych przepisach dotyczących energii i klimatu w ramach pakietu „Gotowi na 55”.

Dzięki przyspieszeniu inwestycji w czystą energię i infrastrukturę oraz zapewnieniu przejrzystości i sprawiedliwości na rynkach gazu energia może stać się bardziej przystępna cenowo. Dalsze skrócenie czasu wydawania zezwoleń na odnawialne źródła energii i infrastrukturę energetyczną pomoże również obniżyć koszty produkcji energii. Konsumenci już teraz korzystają z około 34 mld euro rocznie dzięki unijnemu wewnętrznemu rynkowi energii. Dalsza integracja mogłaby przynieść takie korzyści nawet do40–43 mld EURrocznie już do 2030 r.

Przewodnicząca Ursula von der Leyen powiedziała:Zmniejszamy ceny energii i podnosimy konkurencyjność. Już teraz znacznie obniżyliśmy ceny energii w Europie poprzez podwojenie udziału energii ze źródeł odnawialnych. Teraz idziemy o krok dalej dzięki planowi działania na rzecz przystępnej cenowo energii w ramach naszego ładu na rzecz czystego przemysłu. Dzięki temu osiągniemy bardziej przewidywalne ceny, silniejsze połączenia w całej Europie i zwiększony pobór energii. Będziemy systematycznie usuwać pozostałe przeszkody, tak abyśmy mogli zbudować prawdziwą unię energetyczną”.

Obniżenie kosztów energii w celu zapewnienia natychmiastowej ulgi konsumentom przy jednoczesnym dokończeniu budowy unii energetycznej 

Aby uczynić energię elektryczną bardziej przystępną cenowo, Komisja zajmie się wszystkimi trzema elementami rachunków za energię, a mianowicie kosztami sieci i systemu, podatkami i opłatami oraz kosztami dostaw. Sformułujemy zalecenia dla państw członkowskich dotyczące m.in. obniżenia krajowych podatków od energii elektrycznej i umożliwienia konsumentom łatwiejszej zmiany dostawców w kierunku tańszych ofert energii. Opierając się na istniejącym prawodawstwie UE dotyczącym energii elektrycznej, Komisja będzie również nadal wspierać stosowanie długoterminowych umów na dostawy, które ostatecznie pomogą zerwać związek między detalicznymi rachunkami za energię elektryczną a wysokimi i niestabilnymi cenami gazu. Aby obniżyć część rachunku za energię związaną z opłatami sieciowymi, Komisja zaproponuje metodę zapewniającą, aby opłaty sieciowe odzwierciedlały koszty systemu energetycznego, zachęcając do najbardziej efektywnego wykorzystania sieci.

Wraz ze wsparciem na rzecz większej i szybszej produkcji energii ze źródeł odnawialnych Komisja przyniesie również znaczne korzyści konsumentom, wspierając szersze upowszechnienie rozwiązań w zakresie efektywności energetycznej, co może prowadzić do oszczędności w wysokości do 162 mld EUR rocznie w 2030 r. Unijny system gwarancji, który ma zostać opracowany we współpracy z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym, pomoże zmniejszyć ryzyko inwestycji w usługi w zakresie efektywności energetycznej i ułatwi dostęp do bardziej wydajnych urządzeń i produktów o dłuższym okresie użytkowania.

Ceny gazu w UE są zbyt wysokie i mają wpływ na konkurencyjność przemysłu europejskiego. Aby zapewnić uczciwą konkurencję, Komisja zintensyfikuje kontrolę unijnych rynków gazu z pomocą Agencji ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki (ACER), Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA) i krajowych organów regulacyjnych. Będziemy również współpracować z wiarygodnymi dostawcami LNG w celu określenia dodatkowego konkurencyjnego pod względem kosztów importu i wykorzystania siły nabywczej Unii poprzez agregację popytu ze strony przedsiębiorstw z UE.

Ostatecznie lepiej zintegrowane, dobrze funkcjonujące i zdekarbonizowane rynki energii stanowią najlepszą ochronę przed zmiennością cen. Dlatego też Komisja będzie dążyć do dokończenia budowy unii energetycznej z większą liczbą połączeń wzajemnych, silniejszą siecią i handlem transgranicznym oraz wdroży zestaw inicjatyw mających na celu m.in. pobudzenie elektryfikacji i dekarbonizacji sektorów ogrzewania i chłodzenia, mobilizację kapitału prywatnego i dalszą cyfryzację systemu energetycznego. 

Lepsze przygotowanie na potencjalne kryzysy 

Bezpieczeństwo dostaw ma kluczowe znaczenie dla utrzymania stabilnych cen. Komisja zaktualizuje unijne ramy bezpieczeństwa energetycznego, aby przeciwdziałać pojawiającym się zagrożeniom, takim jak cyberataki, sabotaż infrastruktury krytycznej i ryzyko związane z uzależnieniem od importu. Zwiększy również gotowość na potencjalny kryzys cenowy, między innymi poprzez wydanie wytycznych dla państw członkowskich dotyczących sposobu nagradzania konsumentów za zmniejszanie zużycia w godzinach szczytu i kontrolowanie rachunków za energię.