Komisja Europejska rozpoczęła konsultacje publiczne, zapraszając wszystkie zainteresowane strony do wyrażenia opinii na temat funkcjonowania reguł konkurencji mających zastosowanie do porozumień wertykalnych w sektorze motoryzacyjnym.

Reguły te obejmują rozporządzenie w sprawie wyłączeń grupowych w sektorze pojazdów silnikowych i wytyczne uzupełniające – obydwa zmienione w kwietniu 2023 r. – a także rozporządzenie w sprawie wyłączeń grupowych dotyczących porozumień wertykalnych („VBER”) oraz wytyczne w sprawie ograniczeń wertykalnych w zakresie, w jakim mają one zastosowanie do sektora motoryzacyjnego.

Konsultacje publiczne są częścią trwającej oceny rozporządzenia w sprawie wyłączeń grupowych w sektorze pojazdów silnikowych i wytycznych uzupełniających, rozpoczętej 18 stycznia 2024 r. Przepisy te, które pomagają przedsiębiorstwom w sektorze motoryzacyjnym w ocenie zgodności ich porozumień wertykalnych z postanowieniami art. 101 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej („TFUE”), mają wygasnąć 31 maja 2028 r.

Jednocześnie, 30 stycznia 2025 r., Komisja zainicjowała strategiczny dialog na temat przyszłości sektora motoryzacyjnego. Komisja wkrótce przedstawi plan działania, który obejmie szeroki zakres kwestii istotnych dla sektora motoryzacyjnego, takich jak zapewnienie dostępu do talentów i zasobów, innowacje technologiczne i rozwój pojazdów nowej generacji oraz wprowadzenie przewidywalnych ram regulacyjnych. Uzupełnieniem tych działań jest ocena rozporządzenia w sprawie wyłączeń grupowych w sektorze pojazdów silnikowych, która zapewni konkurencyjność motoryzacyjnego rynku posprzedażowego.

Kontekst oceny

17 kwietnia 2023 r. Komisja przedłużyła obowiązywanie rozporządzenia w sprawie wyłączeń grupowych w sektorze pojazdów silnikowych o pięć lat, do 31 maja 2028 r., i zaktualizowała wytyczne w sprawie ograniczeń wertykalnych, aby uwzględnić główne zmiany technologiczne, jakie zaszły w przemyśle motoryzacyjnym od 2010 r. Było to wynikiem poprzedniej oceny tych ram, rozpoczętej w 2018 r. i zakończonej 28 maja 2021 r., w której stwierdzono w szczególności, że rynek pojazdów silnikowych prawdopodobnie będzie ewoluował w kolejnych latach, przede wszystkim ze względu na cyfryzację pojazdów i nowe wzorce mobilności.

Komisja rozpoczęła bieżącą ocenę 18 stycznia 2024 r., a 27 maja 2024 r. – wydała zaproszenie do zgłaszania uwag. Przeprowadzając przegląd, Komisja uwzględni obecną sytuację pod względem konkurencji w branży motoryzacyjnej i zawrze w nim ocenę wpływu wprowadzonych w 2023 r. zmian wytycznych uzupełniających. Przeanalizowane zostaną również prawdopodobne zmiany, jakie zajdą na rynku do 2028 r., przewidywane na podstawie obecnych tendencji.

Dalsze działania

Wszystkie zainteresowane strony mogą zgłaszać uwagi do 23 maja 2025 r. Więcej informacji, w tym na temat sposobu przesłania opinii, można znaleźć tutaj.

Komisja przeanalizuje odpowiedzi udzielone w ramach konsultacji i opublikuje podsumowanie głównych opinii i wniosków na portalu Komisji „Wyraź swoją opinię”. Na tej samej stronie Komisja opublikuje również odpowiedzi na konsultacje publiczne w języku, w którym zostały przekazane.

W ramach bieżącej oceny Komisja zwróci się również o opinię do krajowych organów ochrony konkurencji. Ponadto Komisja współpracuje ze Wspólnym Centrum Badawczym Komisji przy prowadzeniu badania mającego na celu zebranie informacji sektorowych dotyczących wykazu odpowiednich wskaźników branżowych, ze szczególnym uwzględnieniem transformacji cyfrowej rynków motoryzacyjnych.

Po zakończeniu oceny, na etapie kształtowania polityki zaplanowanym na 2026 r., Komisja przeanalizuje możliwe warianty strategiczne dotyczące przyszłości rozporządzenia w sprawie wyłączeń grupowych w sektorze pojazdów silnikowych. Postępy w ocenie można śledzić na portalu Komisji „Wyraź swoją opinię”.

Kontekst rozporządzenia w sprawie wyłączeń grupowych w sektorze pojazdów silnikowych

Porozumienia wertykalne są to porozumienia między co najmniej dwoma przedsiębiorstwami prowadzącymi działalność na różnych poziomach łańcucha produkcji lub dystrybucji, określające warunki, na jakich przedsiębiorstwa te mogą nabywać, sprzedawać lub odsprzedawać niektóre towary lub usługi.

Art. 101 ust. 1 TFUE zakazuje zawierania przez przedsiębiorstwa porozumień, które ograniczają konkurencję. Zgodnie z art. 101 ust. 3 TFUE można jednak uznać takie porozumienia za zgodne z rynkiem wewnętrznym, pod warunkiem że przyczyniają się do polepszenia produkcji lub dystrybucji towarów bądź do popierania postępu technicznego lub gospodarczego, przy jednoczesnym zapewnieniu konsumentom słusznej części wynikających z tego korzyści bez wyeliminowania konkurencji.

Rozporządzenie w sprawie wyłączeń grupowych w sektorze pojazdów silnikowych stanowi, że ogólny system Komisji (tj. rozporządzenie VBER) ma zastosowanie do porozumień dotyczących dystrybucji nowych pojazdów. VBER wyłącza spod zakazu przewidzianego w art. 101 ust. 1 TFUE porozumienia wertykalne spełniające określone warunki i tym samym tworzy dla nich „bezpieczną przystań”. W wytycznych w sprawie ograniczeń wertykalnych zawarto wskazówki dotyczące interpretacji i stosowania VBER oraz sposobu oceny porozumień wertykalnych, które wykraczają poza obszar „bezpiecznej przystani” przewidziany w VBER.

Jeżeli chodzi o porozumienia dotyczące sprzedaży lub odsprzedaży części zamiennych do pojazdów silnikowych lub świadczenia usług naprawy i konserwacji pojazdów silnikowych, rozporządzenie w sprawie wyłączeń grupowych w sektorze pojazdów silnikowych stanowi, że art. 101 ust. 1 TFUE nie ma zastosowania, o ile porozumienia takie spełniają wymogi wyłączenia w ramach ogólnego systemu określonego w rozporządzeniu VBER i nie zawierają żadnego z restrykcyjnych ograniczeń konkurencji wymienionych w rozporządzeniu w sprawie wyłączeń grupowych w sektorze pojazdów silnikowych (takie ograniczenia eliminowałyby korzyść, jaką jest wyłączenie).