Komisja Europejska opublikowała badania Eurobarometr z 2022 r. dotyczące unijnej polityki konkurencji. Z badań tych wynika silne poparcie obywateli oraz małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) zarówno dla polityki konkurencji, jak i dla jej egzekwowania.

Wiceprzewodnicząca wykonawcza Margrethe Vestager, odpowiedzialna za politykę konkurencji, powiedziała: Wyniki badania nie pozostawiają wątpliwości: konkurencja korzystnie wpływa na codzienne życie obywateli i na codzienną działalność MŚP, umożliwia lepsze ceny, większy wybór i innowację. Efekty te są spójne w całej UE i przypominają, że uczciwa konkurencja wciąż jest niezmiernie ważna”.

Główne ustalenia 

Z opublikowanych dziś badań Eurobarometr wynika, że Europejczycy popierają główne cele polityki konkurencji i uznają jej istotny wkład w gospodarkę europejską. W szczególności respondenci potwierdzili, że ich zdaniem polityka konkurencji:

• zachęca do innowacji (82 proc. obywateli i 89 proc. MŚP);
• umożliwia lepsze ceny (74 proc. obywateli i 81 proc. MŚP) i większy wybór (83 proc. obywateli i 84 proc. MŚP);
• pomaga zwiększyć konkurencyjność unijnych przedsiębiorstw na rynkach światowych (72 proc. obywateli i 73 proc. MŚP).

Znacząca większość obywateli i MŚP uczestniczących w badaniu zdecydowanie popiera szereg środków dalszej poprawy konkurencji. Uważają oni, że konkurencja jest kluczowa, aby zapobiec nadużywaniu władzy rynkowej przez podmioty z różnych sektorów (87 proc. obywateli i MŚP) oraz zwalczać kartele (84 proc. obywateli i MŚP). 76 proc. obywateli i 73 proc. MŚP uważa, że należy powstrzymywać fuzje i przejęcia, które ograniczałyby konkurencję. Europejczycy uważają za istotne także odejście od przyznawania korzyści konkurentom dotowanym przez rządy państw spoza UE (70 proc. obywateli i 74 proc. MŚP) oraz przez rządy UE (69 proc. obywateli i 73 proc. MŚP).

Większość respondentów uznaje kluczową rolę polityki konkurencji i jej egzekwowania w podejmowaniu kolejnych wyzwań. Przykładowo 66 proc. MŚP przyznaje, że rozporządzenia, takie jak akt o rynkach cyfrowych, mogą być skutecznym rozwiązaniem w przypadku rynków dotkniętych problemami systemowymi. Jeżeli chodzi o realizację priorytetów politycznych Komisji, większość obywateli uważa, że konkurencja zachęca do cyfrowej transformacji gospodarki i społeczeństwa (73 proc.), a także do oferowania na jednolitym rynku europejskim towarów i usług bardziej przyjaznych dla środowiska (54 proc.).

Ponad 50 proc. obywateli (54 proc.) doświadczyło problemów wynikających z braku konkurencji, takich jak wyższe ceny, mniejszy wybór lub niższa jakość. Zapytani o obszary, w których ich zdaniem egzekwowanie zasad konkurencji powinno być jeszcze ważniejsze, obywatele wyrazili obawy dotyczące braku konkurencji w sektorze energetycznym (27 proc.) oraz detalicznej sprzedaży żywności (20 proc.). W poprzednim badaniu Eurobarometr, opublikowanym w 2019 r., główne obawy obywateli dotyczyły telekomunikacji i dostępu do internetu (26 proc.), a obecnie jedynie 18 proc. respondentów uznało, że konkurencję w tym obszarze należy poprawić.

Na pytanie o trudności związane z konkurencją, których doświadczyły MŚP, wspomniały one o wysokich cenach (57 proc.) oraz o potężnych dostawcach i nabywcach, którzy mogą narzucać nieuczciwe warunki (problemów doświadczyło odpowiednio 57 proc. i 42 proc. respondentów). Na pytanie o konkretne sektory MŚP wyraziły opinię, że kluczowe byłoby wzmocnienie konkurencji w zakresie dostaw surowców (12 proc.), a także dostaw energii (8 proc.) i korzystania z platform cyfrowych, aby dotrzeć do klientów (8 proc.).

W Europie obywatele i MŚP na bieżąco śledzą wiadomości o egzekwowaniu prawa konkurencji, głównie za pośrednictwem prasy (w tym internetowej) (52 proc. obywateli i 51 proc. MŚP) i telewizji (48 proc. obywateli i 41 proc. MŚP). Media społecznościowe stają się jednak coraz istotniejszym źródłem informacji na ten temat dla obywateli (wzrost z 24 proc. w 2019 r. do 39 proc. w 2022 r.) i dla MŚP (37 proc. w 2022 r.).

Kontekst

Komisja Europejska zleciła badania Eurobarometr dotyczące polityki konkurencji i jej egzekwowania, z których jedno dotyczyło obywateli, a drugie – MŚP. Zewnętrzny wykonawca przeprowadził wywiady telefoniczne z reprezentatywną próbką MŚP i obywateli (w wieku co najmniej 15 lat) w każdym z 27 państw członkowskich UE. W okresie od 30 maja do 15 czerwca 2022 r. przeprowadzono 12 809 wywiadów na potrzeby badania dotyczącego MŚP. W okresie od 29 czerwca do 17 lipca 2022 r. przeprowadzono 25 845 wywiadów na potrzeby badania dotyczącego obywateli. Przybrały one formę badań Eurobarometr Flash, czyli badań tematycznych przeprowadzanych ad hoc w krótkim czasie i dotyczących szeregu tematów istotnych dla działalności instytucji europejskich.

Respondentów zapytano o: (i) ich opinie o celach unijnej polityki konkurencji, (ii) ich znajomość unijnej polityki konkurencji oraz źródła, z których czerpią informacje na ten temat, (iii) sektory lub rodzaje działalności gospodarczej, które ich zdaniem charakteryzują się niewystarczającą konkurencją, oraz (iv) obszary, w których można poprawić egzekwowanie polityki konkurencji, a także elementy polityki konkurencji, które zdaniem respondentów należałoby wprowadzić.

Eurobarometr jest narzędziem sondażowym wykorzystywanym przez Komisję Europejską, Parlament Europejski oraz inne instytucje i agencje UE, aby regularnie monitorować nastroje publiczne w Europie w kwestiach związanych z UE, a także postawy polityczne i społeczne.