Trybunał Obrachunkowy opublikował sprawozdanie roczne z kontroli dochodów i wydatków budżetu UE.

Komisja z zadowoleniem przyjmuje ustalenia Europejskiego Trybunału Obrachunkowego dotyczące prawidłowości wykonania budżetu UE w 2024 r., które po raz osiemnasty z rzędu dają rocznemu sprawozdaniu finansowemu UE czyste świadectwo zdrowia. Podobnie jak w poprzednich latach Trybunał potwierdził, że w pobraniu dochodów UE nie wystąpił istotny poziom błędu.

Istotne kamienie milowe dla budżetu UE w 2024 r.

Budżet UE jest podstawą prac Komisji i przyczynia się do realizacji wszystkich priorytetów UE. Od początku rosyjskiej wojny napastniczej przeciwko Ukrainie z budżetu UE zapewniono bezprecedensowe i kompleksowe wsparcie dla tego kraju i jego obywateli. Do końca 2024 r. uruchomiono łącznie 130,2 mld euro na pomoc finansową, gospodarczą, humanitarną, wojskową i dyplomatyczną.

Ponadto z budżetu UE przeznaczono 237 mln euro na pomoc humanitarną dla osób potrzebujących w Strefie Gazy. Jest to część kwoty 2,5 mld euro przekazanej na pomoc humanitarną w celu zaradzenia kilku kryzysom na świecie.

Budżet nadal wspierał transformację klimatyczną. Tylko w 2024 r. działania związane z klimatem zapobiegły zanieczyszczaniu środowiska przez około 98 mln ton dwutlenku węgla. Wynika to z faktu, że 662 mld euro przeznaczono na wspieranie celów w zakresie uwzględniania kwestii klimatu, co stanowi 34 % całkowitego budżetu, czyli więcej niż pierwotny cel wynoszący 30 %, na lata 2021–2027 (w tym NextGenerationEU).

W 2024 r. budżet UE umożliwił między innymi ponad 2,2 mln pacjentów cierpiących na rzadkie schorzenia dostęp do diagnostyki i leczenia w 24 europejskich sieciach referencyjnych. Jeżeli chodzi o transformację cyfrową, do końca 2024 r. w ramach instrumentu „Łącząc Europę” utworzono dodatkową przepustowość wynoszącą 5000 terabitów na sekundę dzięki sieciom szkieletowym, w tym kablom podmorskim.

Tymczasem realizacja przełomowego planu odbudowy NextGenerationEU nadal napędzała transformację gospodarczą UE, w szczególności poprzez wsparcie inwestycji i reform w państwach członkowskich z Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności.

Ponadto w 2024 r. przeprowadzono pierwszą w historii śródokresową rewizję pułapów wieloletnich ram finansowych (WRF). Umowa ta miała kluczowe znaczenie dla umożliwienia UE reagowania na nowe i pilne wyzwania, przede wszystkim rosyjską wojnę napastniczą przeciwko Ukrainie.

Silne kontrole i ukierunkowane działania chronią budżet UE

Komisja odnotowała negatywną opinię Europejskiego Trybunału Obrachunkowego na temat prawidłowości wydatków w ramach WRF oraz opinię z zastrzeżeniem na temat wydatków w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności. Jednocześnie z zadowoleniem przyjmuje znaczny spadek poziomu błędu obliczonego przez Europejski Trybunał Obrachunkowy za 2024 r., który spadł z 5,6 % w 2023 r. do 3,6 %, co potwierdza stałą i ciągłą poprawę zarządzania funduszami UE.

Komisja przypomina również, że szacowany poziom błędu zgłoszony przez Trybunał nie jest miarą nadużyć finansowych, nieefektywności ani marnotrawstwa, lecz miarą poziomu wydatków, który nie jest w pełni zgodny z obowiązującymi przepisami. W tym względzie Komisja przyznaje, że potrzebne są dalsze usprawnienia i podejmuje odpowiednie działania, w tym poprzez swoje wnioski dotyczące prostszych i bardziej zharmonizowanych przepisów finansowych w kolejnych wieloletnich ramach finansowych.

Ponadto, biorąc pod uwagę ich odrębną rolę jako kierownika budżetu UE i kontrolera zewnętrznego, Komisja i Trybunał stosują różne podejścia kontrolne i metodyki pomiaru poziomu błędu. Podejmowane są wysiłki w celu wspierania wspólnego zrozumienia. Na przykład w marcu 2025 r. zorganizowano szereg wspólnych warsztatów. W dyskusjach uznano, że różnice w podejściach metodologicznych są nieuniknione ze względu na odrębne mandaty. Obie instytucje określiły jednak konkretne aspekty, w których możliwe jest dostosowanie metod, a także obszary wymagające poprawy, aby osiągnąć wspólny cel, jakim jest lepsza ochrona budżetu UE.

Dzięki setkom tysięcy kontroli przeprowadzonych przez organy krajowe, innych partnerów i samą Komisję Komisja jest dobrze poinformowana o zagrożeniach dla budżetu UE i może podjąć ukierunkowane działania w celu zaradzenia tym zagrożeniom:

• W przypadku programów opartych na kosztach Komisja dąży do utrzymania ostatecznego poziomu błędu poniżej 2 % po zamknięciu tych programów, przy czym wszystkie kontrole i korekty zostaną zakończone. Zostało to osiągnięte ponownie w tym roku.
• W przypadku programów opartych na wynikach, takich jak wspólna polityka rolna (WPR) na lata 2023–2027, kontrole Komisji koncentrują się na właściwym funkcjonowaniu systemów zarządzania wprowadzonych w państwach członkowskich. W odniesieniu do WPR Komisja stwierdziła, że systemy państw członkowskich ogólnie dobrze funkcjonują.

Aby chronić budżet UE, Komisja nadal stosuje narzędzia zapobiegawcze i naprawcze, takie jak wstrzymywanie i zawieszanie płatności oraz stosowanie korekt finansowych w przypadku wykrycia problemów. W 2024 r. Komisja i państwa członkowskie wdrożyły środki zapobiegawcze i naprawcze o wartości 2,66 mld euro.

W przyjętym w lipcu 2025 r. wniosku w sprawie WRF na lata 2028–2034 Komisja zaproponowała solidne i zharmonizowane przepisy dotyczące audytu i kontroli w celu zapewnienia wysokiego poziomu ochrony budżetu UE, przy jednoczesnym zmniejszeniu obciążeń administracyjnych oraz uproszczeniu i zwiększeniu dostępności finansowania UE dla beneficjentów.

Kontekst

Publikacja sprawozdania rocznego ETO oraz prezentacja Parlamentowi Europejskiemu pakietu zintegrowanej sprawozdawczości finansowej i sprawozdawczości w zakresie rozliczalności (IFAR) rozpoczyna coroczną „procedurę udzielania absolutorium”, w której podsumowano zarządzanie finansami i osiągnięcia budżetu UE w 2024 r. Pakiet IFAR obejmuje pięć sprawozdań Komisji, które zawierają kompleksowe spojrzenie na sposób wykorzystania budżetu UE.