Komisja Europejska przyjęła nowelizację unijnych przepisów bankowych (tj. rozporządzenia w sprawie wymogów kapitałowych i dyrektywy w sprawie wymogów kapitałowych). Dzięki nowym przepisom banki w UE staną się bardziej odporne na potencjalne przyszłe wstrząsy gospodarcze, a jednocześnie przyczynią się do odbudowy Europy po pandemii COVID-19 i transformacji w kierunku gospodarki neutralnej dla klimatu.

Przedstawiony dziś pakiet wieńczy proces wdrażania porozumienia Bazylea III w UE. Porozumienie to zostało osiągnięte przez UE i jej partnerów z grupy G-20 skupionych w Bazylejskim Komitecie Nadzoru Bankowego, aby zwiększyć odporność banków na ewentualne wstrząsy gospodarcze. Przyjęte dziś wnioski ustawodawcze stanowią ostatni etap reformy przepisów bankowych.

Wspomniany pakiet będący wynikiem przeglądu dotychczasowych przepisów obejmuje następujące akty ustawodawcze:

- wniosek ustawodawczy dotyczący zmiany dyrektywy w sprawie wymogów kapitałowych (dyrektywa 2013/36/UE)
- wniosek ustawodawczy dotyczący zmiany rozporządzenia w sprawie wymogów kapitałowych (rozporządzenie (UE) nr 575/2013)
- odrębny wniosek ustawodawczy dotyczący zmiany rozporządzenia w sprawie wymogów kapitałowych w obszarze restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji.

Pakiet składa się z następujących części:

1. Wdrożenie porozumienia Bazylea III – wzmocnienie odporności na wstrząsy gospodarcze
Przyjęty dziś pakiet wiernie wdraża międzynarodowe porozumienie Bazylea III przy jednoczesnym uwzględnieniu specyfiki unijnego sektora bankowego, na przykład w kwestii kredytów hipotecznych niskiego ryzyka. W szczególności ten wniosek ustawodawczy ma zagwarantować, że „wewnętrzne modele” stosowane przez banki do obliczania ich wymogów kapitałowych nie będą skutkowały niedoszacowaniem ryzyka, dzięki czemu kapitał wymagany do jego pokrycia będzie na wystarczającym poziomie. To z kolei ułatwi porównywanie współczynników kapitałowych między bankami, co pozwoli odbudować zaufanie do tych współczynników i przywróci stabilność całego sektora.

Przedmiotowy wniosek ma na celu wzmocnienie odporności, nie powodując znacznego zwiększenia wymogów kapitałowych. Pozwoli to ograniczyć do niezbędnego minimum ogólny wpływ, jaki nowe przepisy wywrą na poziom wymogów kapitałowych, a tym samym utrzymać konkurencyjność unijnego sektora bankowego. Wspomniany pakiet dodatkowo przyczyni się do zmniejszenia kosztów przestrzegania przepisów, zwłaszcza w przypadku mniejszych banków, bez łagodzenia norm ostrożnościowych.

2. Zrównoważony rozwój – wkład w transformację ekologiczną
Zwiększenie odporności sektora bankowego na ryzyko środowiskowe, społeczne i z zakresu ładu korporacyjnego jest kluczowym obszarem strategii Komisji na rzecz zrównoważonego finansowania. Zasadnicze znaczenie ma poprawa sposobu, w jaki banki dokonują pomiaru tego ryzyka i zarządzają nim, podobnie jak zapewnienie, by rynki mogły monitorować podejmowane przez banki działania. Kluczową rolę w tym względzie mają do odegrania regulacje ostrożnościowe.

W przyjętym dziś wniosku zobowiązano banki do systematycznego identyfikowania i ujawniania ryzyka środowiskowego, społecznego i z zakresu ładu korporacyjnego oraz zarządzania nim w ramach procesu zarządzania ryzykiem. Obejmuje to regularne testy warunków skrajnych związanych z klimatem przeprowadzane zarówno przez organy nadzoru, jak i banki. Organy nadzoru będą musiały oceniać ryzyko środowiskowe, społeczne i z zakresu ładu korporacyjnego w ramach regularnych przeglądów nadzorczych. Wszystkie banki będą również musiały ujawniać stopień narażenia na to ryzyko. Aby uniknąć nadmiernych obciążeń administracyjnych dla mniejszych banków, przepisy dotyczące ujawniania informacji będą proporcjonalne.

Proponowane środki nie tylko przyczynią się do zwiększenia odporności sektora bankowego, ale również zadbają o to, by banki uwzględniały kwestie zrównoważonego rozwoju.

3. Ściślejszy nadzór – zapewnienie należytego zarządzania bankami w UE i lepsza ochrona stabilności finansowej
W przyjętym dziś pakiecie przewidziano dla organów nadzoru skuteczniejsze narzędzia na potrzeby nadzoru nad bankami w UE. Ustanowiono w nim jasny, solidny i wyważony zbiór przepisów dotyczących kompetencji i reputacji, w oparciu o które organy nadzoru będą oceniać, czy kadra kierownicza wyższego szczebla posiada umiejętności i wiedzę wymagane do zarządzania bankiem.

Ponadto w reakcji na aferę Wirecard organy nadzoru otrzymają teraz skuteczniejsze narzędzia na potrzeby nadzoru nad grupami skupiającymi spółki z branży technologii finansowych (FinTech), w tym nad jednostkami zależnymi banków. Ten zestaw udoskonalonych narzędzi zapewni prawidłowe i ostrożne zarządzanie unijnymi bankami.

W przyjętych dziś znowelizowanych przepisach uregulowano również – w sposób proporcjonalny – kwestię zakładania w UE oddziałów banków z państw trzecich. Obecnie oddziały te podlegają głównie przepisom krajowym, które zharmonizowano jedynie w bardzo ograniczonym zakresie. Wspomniany pakiet harmonizuje przepisy UE w tej dziedzinie, co umożliwi organom nadzoru lepsze zarządzanie ryzykiem związanym z tymi podmiotami, które w ostatnich latach znacznie zintensyfikowały swoją działalność w UE.

Wypowiedzi członków kolegium komisarzy:

Valdis Dombrovskis, wiceprzewodniczący wykonawczy do spraw gospodarki służącej ludziom, stwierdził: Europa potrzebuje silnego sektora bankowego, aby mógł on nadal kredytować gospodarkę w miarę wychodzenia z pandemii COVID-19. Przedstawione dziś wnioski ustawodawcze gwarantują wdrożenie kluczowych elementów międzynarodowych standardów Bazylea III. Jest to ważne dla stabilności i odporności naszych banków. Standardy te wdrażamy z uwzględnieniem specyfiki unijnego sektora bankowego, unikając znacznego zwiększenia wymogów kapitałowych. Przedstawiony dziś pakiet sprawi, że banki w UE staną się silniejsze i będą w stanie wspierać ożywienie gospodarcze oraz transformację ekologiczną i cyfrową.

Mairead McGuinness, komisarz do spraw stabilności finansowej, usług finansowych i unii rynków kapitałowych, powiedziała: Banki mają do odegrania zasadniczą rolę w ożywieniu gospodarczym, a w naszym interesie leży, aby banki z UE były odporne w przyszłości. Przedstawiony dziś pakiet gwarantuje, że unijny sektor bankowy będzie przygotowany na przyszłe wyzwania i będzie nadal w stanie pełnić rolę wiarygodnego i zrównoważonego źródła finansowania gospodarki UE. Dzięki uwzględnieniu ocen ryzyka środowiskowego, społecznego i z zakresu ładu korporacyjnego banki będą lepiej przygotowane i chronione, co pozwoli im sprostać przyszłym wyzwaniom, takim jak zagrożenia klimatyczne.

Didier Reynders, komisarz do spraw wymiaru sprawiedliwości, zauważył: Członkowie zarządu i osoby pełniące najważniejsze funkcje w bankach mogą mieć znaczący wpływ na działalność instytucji kredytowej. Odgrywają oni kluczową rolę w kierowaniu przedsiębiorstwem i zarządzaniu działalnością banku w sposób ostrożny i rzetelny. Konieczne było wprowadzenie zharmonizowanych przepisów, aby można było ocenić, czy członkowie zarządu i osoby pełniące kluczowe funkcje posiadają odpowiednie kompetencje i doświadczenie do wykonywania ich obowiązków. Przyjęte dziś przepisy doprecyzują obowiązki, jakie spoczywają na instytucjach kredytowych i właściwych organach. Zapewnią one spójność na szczeblu UE i ostatecznie przyczynią się do zwiększenia odporności banków.

Dalsze kroki

Nad pakietem legislacyjnym będą teraz debatować Parlament Europejski i Rada.

Kontekst

W następstwie kryzysu finansowego organy regulacyjne z 28 jurysdykcji na całym świecie, zrzeszone w ramach Bazylejskiego Komitetu Nadzoru Bankowego, uzgodniły nowe międzynarodowe standardy, znane jako Bazylea III, mające na celu wzmocnienie banków. Porozumienie to sfinalizowano w 2017 r. UE wdrożyła już zdecydowaną większość tych przepisów, co pozwoliło osiągnąć solidny poziom kapitalizacji unijnego sektora bankowego.

W rezultacie banki UE zachowały odporność w trakcie kryzysu związanego z COVID-19, o czym świadczy fakt, że nadal udzielały kredytów. Przyjęte dziś reformy stanowią uzupełnienie programu działań podejmowanych w następstwie kryzysu finansowego w celu znacznego zwiększenia konkurencyjności i stabilności unijnego sektora bankowego.