Przyjmując jak zwykle pakiet decyzji dotyczących uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, Komisja Europejska podejmuje kroki prawne przeciwko państwom członkowskim, które nie wypełniły swoich zobowiązań wynikających z prawa Unii. Decyzje te dotyczą różnych sektorów i dziedzin polityki UE, a ich celem jest zapewnienie właściwego stosowania prawa Unii dla dobra obywateli i przedsiębiorstw.

W zestawieniu informacji INF/21/441 przedstawiono najważniejsze decyzje Komisji pogrupowane według dziedzin polityki. Jednocześnie Komisja zamyka 100 spraw, w których kwestie sporne rozwiązano z udziałem zainteresowanych państw członkowskich bez konieczności kontynuowania przez Komisję postępowania.

Więcej informacji na temat unijnego postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego zawierają pełne pytania i odpowiedzi. Więcej informacji na temat wszystkich podjętych decyzji można znaleźć w wykazie decyzji dotyczących uchybień zobowiązaniom państwa członkowskiego.

Poniżej znajdują się decyzję dotyczące Polski.

Środowisko 

Ochrona przyrody: Komisja wzywa POLSKĘ do wykonania orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości w sprawie ochrony przyrody w Puszczy Białowieskiej

Komisja kontaktuje się z władzami Polski w kwestii wykonania wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE związku z uchybieniem zobowiązaniom państwa członkowskiego ciążącym na nim na mocy dyrektywy siedliskowej (dyrektywa 92/43/EWG) i ptasiej (dyrektywa 2009/147/WE) w odniesieniu do ochrony Puszczy Białowieskiej. Dyrektywy zawierają różne obowiązki dla państw członkowskich, w tym wprowadzanie środków zapobiegających pogarszaniu się stanu siedlisk i niepokojenia gatunków, sprawdzanie, czy przedsięwzięcie może mieć znaczący wpływ na obszar Natura 2000 przed wydaniem zezwolenia oraz ustanowienie systemu ścisłej ochrony wielu gatunków. Zarówno w ramach Europejskiego Zielonego Ładu, jak i unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności wskazano, że UE musi chronić i przywracać różnorodność biologiczną, aby powstrzymać jej utratę.

W wyroku z 17 kwietnia 2018 r. Trybunał wydał orzeczenie na niekorzyść Polski, gdyż nie zagwarantowała ona braku negatywnego wpływu planu urządzenia lasu Nadleśnictwa Białowieża na integralność obszarów Natura 2000. Polska nie ustanowiła również niezbędnych środków ochrony dla chronionych gatunków i siedlisk oraz nie zagwarantowała ścisłej ochrony gatunków chronionych i ptaków w związku z ich celowym zabijaniem lub niepokojeniem oraz pogarszaniem stanu lub niszczeniem ich terenów rozrodu lub gniazd w Nadleśnictwie Białowieża.

Polska nadal nie zastosowała się do orzeczenia. Co najważniejsze, Polska nie uchyliła załącznika do planu urządzenia lasu Nadleśnictwa Białowieża wprowadzonego w 2016 r. i nie zastąpiła go środkami, które pozwoliłyby zachować integralność obszaru, zapewnić ochronę gatunków i siedlisk. Działania przewidziane przez Polskę są sprzeczne z dyrektywami i orzeczeniem Trybunału. Pomimo spotkań i wymian na szczeblu technicznym, podczas których Komisja wyraziła swoje obawy i zaoferowała doradztwo w zakresie prawidłowego wykonania wyroku, sytuacja w Polsce nie uległa zmianie.

W związku z powyższym Komisja wystosowuje do Polski wezwanie do usunięcia uchybienia oraz wprowadzenia wszelkich niezbędnych środków w celu zaradzenia tej sytuacji. Polska ma dwa miesiące na ustosunkowanie się do zastrzeżeń zgłoszonych przez Komisję. W przeciwnym razie Komisja może ponownie skierować sprawę do Trybunału Sprawiedliwości UE oraz wystąpić o nałożenie kar finansowych.

Jakość powietrza: Komisja wzywa BELGIĘ, CZECHY i POLSKĘ do ochrony ludności przed zanieczyszczeniem powietrza

Komisja wzywa Belgię, Czechy i Polskę do spełnienia wymogów dyrektywy 2008/50/WE w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy. W przypadku przekroczenia wartości dopuszczalnych określonych w dyrektywie państwa członkowskie są zobowiązane do przyjęcia planów ochrony powietrza i wprowadzenia odpowiednich środków, tak aby okres, w którym wartości te nie są dotrzymane, był jak najkrótszy. Europejski Zielony Ład, którego ambicją jest zerowy poziom emisji zanieczyszczeń, kładzie duży nacisk na ograniczenie zanieczyszczenia powietrza, które jest jednym z kluczowych czynników wpływających na zdrowie ludzi. Dwutlenek azotu (NO₂) pochodzi głównie z działalności człowieka, takiej jak ruch drogowy, w szczególności z pojazdów napędzanych olejem napędowym, oraz z przemysłu. Tego rodzaju zanieczyszczenie jest przyczyną poważnych chorób, takich jak astma i upośledzenie czynności płuc. Pełne wdrożenie norm jakości powietrza zapisanych w prawodawstwie UE ma kluczowe znaczenie dla skutecznej ochrony zdrowia ludzkiego i ochrony środowiska naturalnego. Prawodawstwo UE dotyczące powietrza pozostawia państwom członkowskim wybór instrumentów zapewniających zgodność z uzgodnionymi normami jakości powietrza. Pomimo tego, że państwa członkowskie mają obowiązek zapewnienia obywatelom dobrej jakości powietrza, w wielu miejscach nadal występuje problem zanieczyszczenia powietrza, a w obszarach miejskich sytuacja jest szczególnie dotkliwa.

W Belgii dopuszczalne wartości dwutlenku azotu (NO₂) zostały przekroczone w strefie jakości powietrza – Bruksela od 2010 r., a w strefie jakości powietrza – Antwerpia od 2015 r. Ponadto należy ustanowić punkt poboru próbek w strefie jakości powietrza – Charleroi w celu zwalczania zanieczyszczenia powietrza spowodowanego ruchem drogowym.

W Czechach roczne wartości dopuszczalne dla NO₂ zostały przekroczone w aglomeracji Pragi i obecnie nie obowiązuje plan ochrony powietrza dla aglomeracji Pragi .

W Polsce roczne wartości dopuszczalne dla NO₂ zostały przekroczone w czterech aglomeracjach (warszawskiej, krakowskiej, wrocławskiej i górnośląskiej). Sprawozdania pokazują, że środki wprowadzone w celu wyeliminowania przekroczeń NO₂ nie są wystarczające, aby okresy przekroczenia były jak najkrótsze.

Ponieważ kraje te nie wypełniły jeszcze swoich zobowiązań, Komisja przesyła im obecnie uzasadnione opinie. Belgia, Czechy i Polska mają teraz dwa miesiące na udzielenie odpowiedzi i podjęcie niezbędnych działań. W przeciwnym razie Komisja może skierować sprawy do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Hałas: Komisja kieruje do Trybunału Sprawiedliwości sprawę przeciw POLSCE w związku z nieprzestrzeganiem dyrektywy dotyczącej hałasu

Komisja Europejska podjęła dziś decyzję o skierowaniu sprawy przeciwko Polsce do Trybunału Sprawiedliwości UE w związku z niedopełnieniem przez nią zobowiązań wynikających z dyrektywy dotyczącej hałasu (2002/49/WE). Europejski Zielony Ład wytycza dla UE ambitny cel zerowego poziomu emisji zanieczyszczeń, co przynosi korzyści pod względem zdrowia publicznego, środowiska, a także dążenia do neutralności klimatycznej. W kontekście tym konieczne jest przyjęcie planów działania w celu ograniczenia hałasu szkodliwego dla zdrowia ludzi. Polskie prawo krajowe nie nakazuje sporządzenia planów działania, które są obowiązkowe na mocy dyrektywy niezależnie od tego, czy w danej okolicy przekracza się wartości graniczne czy nie. Nadal nie ma planów działania dla 20 głównych odcinków linii kolejowych oraz 290 głównych odcinków dróg pomimo upływu terminu przyjęcia takich planów działania. Co więcej, prawo krajowe nie wymaga, by plany działania zawierały wszystkie niezbędne elementy przewidziane w dyrektywie, takie jak w szczególności rejestr konsultacji publicznych, środki zachowania obszarów ciszy oraz strategia długoterminowa. Biorąc udział w konsultacjach publicznych dotyczących planów działania, każdy obywatel może zweryfikować i wyrazić swoją opinię na temat tego, czy władze podejmują odpowiednie środki, aby zmniejszyć poziom hałasu tam, gdzie hałas może być szkodliwy, lub aby zapobiec osiąganiu przez hałas szkodliwego poziomu. Dlatego też konieczne jest nie tylko przyjęcie planów działania, ale także uwzględnienie wszystkich elementów w prawie krajowym. Biorąc pod uwagę, że Polska nie odniosła się do zastrzeżeń wyrażonych w uzasadnionej opinii Komisji, Komisja kieruje sprawę do Trybunału Sprawiedliwości UE. Więcej informacji znajduje się w komunikacie prasowym.

Wymiar sprawiedliwości i sprawy wewnętrzne 

Walka z rasizmem i ksenofobią: Komisja wzywa BELGIĘ, BUŁGARIĘ, FINLANDIĘ, POLSKĘ i SZWECJĘ do pełnej transpozycji unijnego prawa penalizującego nawoływanie do nienawiści i przestępstwa z nienawiści

Komisja podjęła dziś decyzję o skierowaniu wezwań do usunięcia uchybienia do Belgii, Bułgarii, Finlandii, Polski i Szwecji, ponieważ ich przepisy krajowe nie transponują w pełni lub prawidłowo unijnych przepisów dotyczących zwalczania rasizmu i ksenofobii za pomocą środków prawnokarnych (decyzja ramowa Rady 2008/913/WSiSW). Decyzja ramowa ma na celu zapewnienie, by poważne przejawy rasizmu i ksenofobii podlegały skutecznym, proporcjonalnym i odstraszającym sankcjom karnym w całej UE. Belgijskie i bułgarskie ramy prawne nie gwarantują, że pobudki rasistowskie i ksenofobiczne będą brane pod uwagę przez sądy krajowe jako okoliczność obciążająca we wszystkich popełnionych przestępstwach, a tym samym nie zapewniają skutecznego i odpowiedniego ścigania tych przestępstw. Bułgaria nie dokonała prawidłowej transpozycji kryminalizacji pewnych form nawoływania do nienawiści, które wiążą się z podżeganiem do przemocy lub nienawiści, a mianowicie publicznego aprobowania, negowania lub rażącej trywializacji zbrodni międzynarodowych i Holokaustu. Polskie ramy prawa karnego nie transponują prawidłowo przepisów dotyczących nawoływania do nienawiści podżegającego do przemocy na tle rasistowskim i ksenofobicznym oraz ograniczają zakres kryminalizacji podżegania do nienawiści. Ponadto Polska nieprawidłowo transponowała przepisy dotyczące kryminalizacji konkretnych form nawoływania do nienawiści, pomijając rażącą trywializację zbrodni międzynarodowych i Holokaustu oraz ograniczając kryminalizację negowania i aprobowania tych przestępstw wyłącznie do przypadków, w których przestępstwa te zostały popełnione przeciwko obywatelom polskim. Fińskie i szwedzkie przepisy nieprawidłowo transponują nawoływanie do nienawiści podżegające do przemocy i nie uznają za przestępstwo mowy nienawiści skierowanej do poszczególnych członków grupy określonej ze względu na rasę, kolor skóry, religię, pochodzenie lub przynależność narodową lub etniczną. Ponadto Finlandia i Szwecja nie kryminalizują pewnych form nawoływania do nienawiści, a mianowicie publicznego aprobowania, negowania lub rażącej trywializacji zbrodni międzynarodowych i Holokaustu. Finlandia nie zapewniła również, by przestępstwa związane z rasizmem i ksenofobią mogły być przedmiotem dochodzenia i ścigania bez zawiadomienia lub oskarżenia ze strony ofiary. Belgia, Bułgaria, Finlandia, Polska i Szwecja mają dwa miesiące na ustosunkowanie się do uwag przedstawionych przez Komisję, w przeciwnym razie Komisja może podjąć decyzję o przesłaniu uzasadnionej opinii. Komisja wystosowała wezwania do usunięcia uchybienia do Estonii i Rumunii w tej sprawie w październiku 2020 r. . Sprawy te pozostają otwarte. Komisja nadal ocenia transpozycję tej decyzji ramowej w innych państwach członkowskich.

Prawo karne: Komisja wzywa ESTONIĘ, FINLANDIĘ i POLSKĘ do pełnej transpozycji unijnych przepisów dotyczących domniemania niewinności

Komisja podjęła decyzję o skierowaniu do Estonii, Finlandii i Polski wezwań do usunięcia uchybienia w związku z niedopełnieniem obowiązku pełnej transpozycji unijnych przepisów dotyczących wzmocnienia domniemania niewinności i prawa do obecności na rozprawie w postępowaniu karnym (dyrektywa (UE) 2016/343). Dyrektywa jest jednym z kluczowych elementów unijnych ram prawnych dotyczących wspólnych minimalnych norm w zakresie rzetelnego procesu sądowego, zapewniających wystarczającą ochronę praw osób podejrzanych i oskarżonych. Dyrektywa zwiększa wzajemne zaufanie państw członkowskich do systemów sądownictwa karnego, a tym samym ułatwia wzajemne uznawanie orzeczeń w sprawach karnych. Komisja uważa, że Estonia, Finlandia i Polska dokonały jedynie częściowej transpozycji dyrektywy, a niektóre przepisy w ogóle nie znalazły odzwierciedlenia w ustawodawstwie krajowym. W szczególności Komisja stwierdziła niedociągnięcia w odniesieniu do publicznych wypowiedzi o winie, na przykład gdy organy publiczne przedwcześnie lub niesłusznie wskazują daną osobę jako winną w publicznych oświadczeniach, oraz w zakresie dostępności odpowiednich środków w takich sytuacjach. Te trzy państwa członkowskie mają dwa miesiące na udzielenie odpowiedzi na wezwanie do usunięcia uchybienia, w przeciwnym razie Komisja może podjąć decyzję o przesłaniu uzasadnionych opinii. Więcej informacji na temat dyrektywy można znaleźć w zestawieniu informacji.

Gospodarka cyfrowa 

Komisja wzywa POLSKĘ do przestrzegania unijnych przepisów dotyczących sieci i usług łączności elektronicznej

Komisja przesłała dziś do Polski uzasadnioną opinię w związku z naruszeniem unijnego prawa chroniącego niezależność krajowego organu regulacyjnego, która jest kluczową zasadą unijnego prawa telekomunikacyjnego. Dokładniej rzecz ujmując, obawy wzbudzają przepisy prawne zmieniające polską ustawę Prawo telekomunikacyjne, które doprowadziły do przedterminowego zakończenia mandatu szefa KOR – Urzędu Komunikacji Elektronicznej. Zgodnie z unijnym prawem, tj. obowiązującą wówczas dyrektywą ramową, wzmocnioną niedawno Europejskim kodeksem łączności elektronicznej, szefowie krajowych organów regulacyjnych mogą zostać odwołani tylko wtedy, gdy nie spełniają już warunków wymaganych do wykonywania ich obowiązków, które zostały wcześniej określone w prawie krajowym. Przepisy te mają na celu usunięcie wszelkich wątpliwości co do neutralności tego organu i jego odporności na czynniki zewnętrzne. Szef KOR został odwołany w wyniku zmian w przepisach dotyczących powoływania i odwoływania szefów krajowych organów regulacyjnych, które rząd polski zastosował z mocą wsteczną do obecnego mandatu prezesa KOR. W związku z tym mandat pana Cichego został zakończony, ponieważ procedura wyboru nie spełniała wymogów wprowadzonych wiele lat po objęciu przez niego urzędu. Uzasadniona opinia Komisji jest następstwem wezwania do usunięcia uchybienia przesłanego 2 lipca 2020 r. Polska ma teraz dwa miesiące na odpowiedź i podjęcie niezbędnych działań, w przeciwnym razie Komisja może podjąć decyzję o skierowaniu sprawy do Trybunału Sprawiedliwości UE.