Komisja Europejska opublikowała sprawozdanie, w którym przedstawiła znaczne postępy poczynione do tej pory w ramach długoterminowej wizji obszarów wiejskich UE, podkreślając pozytywne wyniki osiągnięte od 2021 r. i przedstawiając pomysły dotyczące przyszłych prac.

W sprawozdaniu przedstawiono postępy poczynione w ramach „Długoterminowej wizji dla obszarów wiejskich UE”w celu wspierania silniejszych, lepiej skomunikowanych, odpornych i zamożnych obszarów i społeczności wiejskich. Przedstawiono w nim 30 działań w różnych obszarach polityki, z których dziewięć zostało już ukończonych.

Najważniejsze dotychczasowe osiągnięcia długoterminowej wizji obejmują:

• Uruchomienie platformy rewitalizacji obszarów wiejskich dla obszarów stojących przed wyzwaniami demograficznymi i gospodarczymi;
• Rozpoczęcie 60 projektów w zakresie badań naukowych i innowacji na obszarach wiejskich, z budżetem w wysokości 253 mln EUR, przyczyniających się bezpośrednio do obszarów wiejskich;
• Wspieranie wdrażania inicjatywy LEADER i ukierunkowanie około 150 społeczności na tworzenie inteligentnych wsi poprzez specjalne działania służące tworzeniu sieci kontaktów;
• Przeznaczenie łącznej kwoty 23,5 mld EUR na dotacje i pożyczki dla obszarów o niedostatecznym zasięgu usług, a także zaktualizowane zasady pomocy państwa na poprawę łączności na obszarach wiejskich;
• Poprawa planowania mobilności na obszarach wiejskich i turystyki za pośrednictwem specjalnej europejskiej sieci mobilności na obszarach wiejskich;
• Utworzenie centrum doradczego dla wiejskiej społeczności energetycznej, które wspierało 27 wiejskich społeczności energetycznych;
• Wspieranie czterech specjalnych projektów mających pomóc w rozwoju gospodarki społecznej na obszarach wiejskich;
• Zwiększenie liczby dostępnych zbiorów danych dla obszarów wiejskich oraz dostępu do odpowiednich danych i analiz dotyczących obszarów wiejskich za pośrednictwem unijnego obserwatorium obszarów wiejskich i nowej publikacji „Wiejska Europa”, zwiększenie zdolności w zakresie weryfikacji wpływu polityki na rozwój obszarów wiejskich; oraz
• Uruchomienie zestawu narzędzi dla obszarów wiejskich w celu ułatwienia dostępu obszarów wiejskich do unijnego finansowania i optymalnego połączenia z finansowaniem unijnym dla obszarów wiejskich.

W sprawozdaniu podkreślono, że silne zaangażowanie na szczeblu państw członkowskich, regionalnym i lokalnym ma zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia dobrych wyników. W tym względzie kluczowe znaczenie miało uruchomienie paktu na rzecz obszarów wiejskich w 2021 r., w którym utworzono specjalny organ zarządzający, platformę współpracy i biuro wsparcia ułatwiające interakcje i tworzące wiedzę dla społeczności wiejskich.

Podtrzymując swoje zaangażowanie na rzecz rozwoju obszarów i społeczności wiejskich UE, Komisja w niniejszym sprawozdaniu określa działania w unijnym planie działania na rzecz obszarów wiejskich, w których konieczne są dodatkowe wysiłki, a inne działania, w przypadku których konieczna jest ciągłość, aby osiągnąć ogólne cele.

Przewiduje ona również przyszłość: podsumowując, w jaki sposób WPR i polityka spójności na lata 2023–2027 przyczyniły się do realizacji wizji obszarów wiejskich, przedstawiono w nim pomysły i pytania do rozważenia, w jaki sposób można w przyszłości wzmocnić politykę i wsparcie UE.

Ursula von der Leyen, przewodnicząca Komisji Europejskiej, powiedziała: „Obszary wiejskie stanowią integralną część europejskiej gospodarki i różnorodności kulturowej. Mieszkają w nich setki milionów Europejczyków, którzy tam mieszkają i pracują. Stoimy po ich stronie i chcemy, aby europejskie obszary wiejskie rozwijały się. Europa inwestuje na obszarach wiejskich, ponieważ ich perspektywy są przyszłością Europy”.

Kontekst ogólny

Obszary wiejskie UE obejmują 83 % terytorium UE, a prawie 1 na 3 Europejczyków mieszka na obszarach wiejskich.

W czerwcu 2021 r., po przeprowadzeniu szeroko zakrojonych konsultacji, Komisja Europejska przedstawiła długoterminową wizję dla obszarów wiejskich UE do 2040 r. Przewodnicząca Ursula von der Leyen zainicjowała tę inicjatywę w 2019 r., uznając, że obszary wiejskie stanowią kluczowy element tożsamości i potencjału gospodarczego Europy oraz że musimy je chronić i inwestować w przyszłość.

W długoterminowej wizji określono 10 wspólnych celów i 4 obszary działań na rzecz silniejszych, lepiej skomunikowanych, odpornych i zamożnych obszarów wiejskich do 2040 r. Aby osiągnąć te cele, Komisja zobowiązała się do uruchomienia paktu na rzecz obszarów wiejskich, aby zmobilizować organy publiczne i zainteresowane strony do działania w odpowiedzi na potrzeby i aspiracje mieszkańców obszarów wiejskich. Wprowadzono również plan działania UE na rzecz obszarów wiejskich, w którym Komisja ma wdrożyć 30 działań w wielu obszarach polityki UE.

Dzisiejsze sprawozdanie jest pierwszym sprawozdaniem na temat realizacji wizji obszarów wiejskich, w którym przedstawiono pierwsze spojrzenie na dotychczasowe postępy i refleksje na temat przyszłych kierunków.