Po długim okresie stagnacji gospodarka UE odzyskuje umiarkowane tempo wzrostu, a inflacja nadal się zmniejsza.

W jesiennej prognozie Komisji Europejskiej przewiduje się, że w 2024 r. wzrost PKB wyniesie 0,9 proc. w UE i 0,8 proc. w strefie euro. Według prognozy wzrost aktywności gospodarczej w 2025 r. przyspieszy do 1,5 proc. w UE i do 1,3 proc. w strefie euro, a w 2026 r. – do 1,8 proc. w UE i 1,6 proc. w strefie euro.

Inflacja ogólna w strefie euro ma się zmniejszyć w 2024 r. o ponad połowę: z 5,4 proc. w 2023 r. do 2,4 proc., a następnie obniżać się bardziej stopniowo do 2,1 proc. w 2025 r. i 1,9 proc. w 2026 r. Przewiduje się, że w UE proces dezinflacji będzie przebiegał w 2024 r. jeszcze gwałtowniej: inflacja ogólna ma spaść z poziomu 6,4 proc., który osiągnęła w 2023 r., do 2,6 proc., i nadal się obniżać w 2025 i 2026 r., odpowiednio do 2,4 proc. i 2,0 proc.

Przyspieszenie wzrostu gospodarczego wraz ze wzrostem konsumpcji i ożywieniem inwestycji

Po ponownym wejściu w fazę wzrostu w pierwszym kwartale 2024 r. gospodarka UE nadal rosła w drugim i trzecim kwartale w stałym, choć niewielkim tempie.

Wzrost zatrudnienia i powrót do dodatniej dynamiki płac realnych w dalszym ciągu przyczyniały się do wzrostu dochodów do dyspozycji, ale konsumpcja gospodarstw domowych była ograniczona. Nadal wysokie koszty utrzymania i zwiększona niepewność wynikająca z powracającego narażenia na ekstremalne wstrząsy, w połączeniu z zachętami finansowymi do oszczędzania wobec wysokich stóp procentowych, skłaniały gospodarstwa domowe do oszczędzania coraz większej części dochodów. Jednocześnie poziom inwestycji był poniżej oczekiwań – w pierwszym półroczu 2024 r. odnotowano głęboki spadek, który objął swoim szerokim zakresem większość państw członkowskich i większość kategorii aktywów.

Wydaje się, że konsumpcja ograniczana jest w coraz mniejszym stopniu. Przewiduje się, że wraz ze stopniowymi odrabianiem strat siły nabywczej wynagrodzeń i spadkiem stóp procentowych nastąpi dalszy wzrost konsumpcji. Spodziewane jest odbicie się inwestycji w związku z solidnymi bilansami przedsiębiorstw, ponownie rosnącymi zyskami i poprawą warunków kredytowych. Impuls związany z Instrumentem na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności oraz innymi funduszami UE będzie również napędzał wzrost inwestycji publicznych w okresie prognozy.

Ogólnie rzecz biorąc, przewiduje się, że w przyszłości popyt krajowy będzie czynnikiem pobudzającym wzrost gospodarczy. Oczekuje się, że w 2025 i 2026 r. eksport i import będą rosły w zasadniczo takim samym tempie, co oznacza neutralny wkład handlu netto we wzrost gospodarczy. 

Trwa proces dezinflacyjny

Mimo nieznacznego wzrostu inflacji w październiku, spowodowanego głównie cenami energii, trwa proces dezinflacyjny rozpoczęty pod koniec 2022 r.

Presja cenowa w sektorze usług utrzymuje się na wysokim poziomie, ale prognozuje się, że od początku 2025 r. osłabnie w wyniku spowolnienia wzrostu płac i oczekiwanego wzrostu wydajności, a także negatywnych efektów bazy. Stwarza to warunki, w których inflacja może spaść do wartości docelowej pod koniec 2025 r. w strefie euro i w 2026 r. w UE.

Rynek pracy jest nadal silny, a bezrobocie rekordowo niskie

W pierwszym półroczu 2024 r. rynek pracy był w dobrej kondycji i oczekuje się, że pozostanie silny. Wzrost zatrudnienia w UE ma się utrzymać, choć jego tempo się obniży: z 0,8 proc. w 2024 r. (0,9 proc. w strefie euro) do 0,5 proc. w 2026 r. (0,6 proc. w strefie euro).

W październiku stopa bezrobocia w UE osiągnęła nowy rekordowo niski poziom 5,9 proc. Prognozuje się, że w 2024 r. stopa bezrobocia wyniesie 6,1 proc. (6,5 proc. w strefie euro), a następnie będzie dalej się obniżać, by osiągnąć poziom 5,9 proc. w 2025 i 2026 r. (6,3 proc. w strefie euro).  

Zmniejszające się deficyty za sprawą konsolidacji budżetowej

Ponieważ wiele państw członkowskich stara się obniżyć swoje wskaźniki zadłużenia, unijny deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych ma się obniżyć w 2024 r. o około 0,4 pp., do 3,1 proc. PKB, i do 3,0 proc. w 2025 r. Prognozuje się, że w 2026 r. pozytywna dynamika gospodarcza pozwoli jeszcze bardziej zmniejszyć deficyt do 2,9 proc. Deficyt w strefie euro ma zmaleć z 3,0 proc. w 2024 r. do 2,9 proc. w 2025 r. i 2,8 proc. w 2026 r.

Relacja długu do PKB w strefie euro w ujęciu zagregowanym ma jednak według prognozy wzrosnąć z 82,1 proc. w 2023 r. do 83,4 proc. w 2026 r. Następuje to po okresie spadku, który w latach 2020–2023 wyniósł niemal 10 pp., i odzwierciedla wpływ wciąż wysokich deficytów pierwotnych i rosnących wydatków z tytułu odsetek, które nie są już równoważone przez wysoki wzrost nominalnego PKB w miarę zmniejszania się inflacji. Prognozuje się, że w strefie euro dług sektora instytucji rządowych i samorządowych wzrośnie z 88,9 proc. PKB w 2023 r. do 90 proc. w 2026 r.

Wzrost niepewności i ryzyka

Zaobserwowano wzrost niepewności i ryzyka pogorszenia perspektyw. Przedłużająca się wojna napastnicza Rosji przeciwko Ukrainie oraz nasilony konflikt na Bliskim Wschodzie zwiększają zagrożenia geopolityczne i zagrożenia dla bezpieczeństwa energetycznego. Wprowadzanie przez partnerów handlowych dalszych środków protekcjonistycznych mogłoby rozchwiać światowy handel, co wpłynęłoby na bardzo otwartą gospodarkę UE.

Na poziomie krajowym niepewność co do kursu polityki i wyzwania strukturalne w sektorze wytwórczym mogą pociągnąć za sobą dalszą utratę konkurencyjności i negatywnie wpłynąć na wzrost gospodarczy i rynek pracy. Ponadto opóźnienia we wdrażaniu RRF lub większy niż oczekiwano wpływ konsolidacji budżetowej mogłyby jeszcze bardziej zahamować ponowny wzrost gospodarczy. Ponadto niedawne powodzie w Hiszpanii ilustrują dramatyczne konsekwencje, jakie zagrożenia naturalne – ze względu na coraz większą częstotliwość występowania i coraz większy zasięg – mogą mieć nie tylko dla środowiska naturalnego i dotkniętych nimi osób, ale również dla gospodarki.