Komisja przeznaczy prawie 1,25 mld euro w formie dotacji z instrumentu „Łącząc Europę” na 41 transgranicznych projektów dotyczących infrastruktury energetycznej, które uzyskały status projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania i projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania w 2024 r.wramach polityki transeuropejskich sieci energetycznych (TEN-E).

Jest to największe zaproszenie do składania wniosków w ramach obecnego programu „Energia” instrumentu „Łącząc Europę”, zarówno pod względem otrzymanych wniosków, jak i przyznanego finansowania, i wykracza poza początkowy orientacyjny budżet zaproszenia w wysokości 850 mln EUR. Jest to również pierwsze zaproszenie do składania wniosków w ramach zmienionego rozporządzenia TEN-E, które obejmuje projekty dotyczące wodoru i morskiej sieci elektroenergetycznej. 

Jak podkreślono w sprawozdaniu Draghiego, takie transgraniczne inwestycje w infrastrukturę energetyczną mają kluczowe znaczenie dla zapewnienia konkurencyjności Europy. Przyczynią się one do realizacji celów UE w zakresie integracji rynków energii i dekarbonizacji systemu energetycznego. 

Wybrane projekty

Ogólnie rzecz biorąc, środki finansowe są przeznaczone na 5 wniosków dotyczących prac i 36 badań. Prawie 750 mln euro z funduszy przeznaczono na 8 projektów dotyczących sieci elektroenergetycznych, w tym morskich i inteligentnych sieci elektroenergetycznych. Największa dotacja, w wysokości 645 mln euro, wesprze projekt Bornholm Energy Island dotyczący budowy innowacyjnego, pierwszego w swoim rodzaju hybrydowego połączenia międzysystemowego na Morzu Bałtyckim, które pozwoli zarówno połączyć Danię i Niemcy, jak i zintegrować 3 GW mocy morskiej farmy wiatrowej. Kolejna dotacja na roboty budowlane w wysokości prawie 33 mln euro trafi do Danube InGrid, transgranicznego projektu inteligentnej energii elektrycznej między Węgrami a Słowacją, który zintegruje energię ze źródeł odnawialnych i skuteczniej zrównoważy system. Pozostałe 6 projektów, zlokalizowanych w Belgii, Bułgarii, Danii, Francji, Słowacji i Hiszpanii, otrzyma dotacje na badania wspierające.

Aby pomóc w dekarbonizacji przemysłu UE, infrastruktura wodorowa skorzysta z dotacji na 21 badań rozwojowych o wartości ponad 250 mln euro. Pomoże to zmniejszyć ryzyko inwestycyjne związane z tym powstającym rynkiem i uzupełni ramy polityki w zakresie wodoru wprowadzone w pakiecie dotyczącym rynku wodoru i gazu zdekarbonizowanego. Dotacje są przeznaczone na projekty w Austrii, Belgii, Czechach, Danii, Estonii, Finlandii, Francji, Grecji, Hiszpanii, na Litwie, Łotwie, w Niemczech, Polsce, Portugalii, Szwecji i we Włoszech: w szczególności projekt BarMar-H2med między Hiszpanią a Francją, projekty szkieletowe we Włoszech, Portugalii i Hiszpanii oraz korytarze i szlaki wodorowe w regionie Morza Bałtyckiego.

Ponadto finansowanie o wartości 250 mln euro wesprze budowę 3 projektów i finansowanie 9 badań przygotowawczych dotyczących infrastruktury CO2. Magazyn Prinos w północnej Grecji otrzyma prawie 120 mln euro, co przyczyni się do powstania pierwszego łańcucha wartości wychwytywania i składowania dwutlenku węgla w południowo-wschodnim regionie Morza Śródziemnego. Druga dotacja, na prace o wartości 55 mln euro, przeznaczona jest na budowę składowiska CO2 na Morzu Północnym L10 na niderlandzkim szelfie kontynentalnym. Trzecia dotacja, na prace o wartości nieco poniżej 12 mln euro, zostanie przyznana zakładowi Norne CO2 w Danii. Projekty CO2 finansowane w ramach instrumentu „Łącząc Europę” mają przyczynić się do osiągnięcia celu na 2030 r., jakim jest 50 mln ton rocznej mocy zatłaczania CO2, jak podkreślono w akcie w sprawie przemysłu neutralnego emisyjnie.

Kolejne kroki

Niniejsza decyzja o finansowaniu jest następstwem zaproszenia do składania wniosków o finansowanie w ramach instrumentu „Łącząc Europę” z 2024 r. Po dokonaniu przez Komisję oceny wniosków państwa członkowskie zagłosowały za wnioskiem Komisji po posiedzeniu komitetu koordynacyjnego instrumentu „Łącząc Europę” w dniu 28 stycznia 2025 r. Po tym pozytywnym głosowaniu formalne przyjęcie decyzji o przyznaniu nagrody nastąpi w nadchodzących tygodniach. Następnie Europejska Agencja Wykonawcza ds. Klimatu, Infrastruktury i Środowiska (CINEA) przygotuje umowy o udzielenie dotacji z beneficjentami. Następne zaproszenie do składania wniosków dotyczących infrastruktury energetycznej w ramach instrumentu „Łącząc Europę” – Energia zaplanowano na 2025 r.