Komisja zaproponowała przedłużenie na kolejny rok zawieszenia ceł i kontyngentów na import ukraińskich produktów do UE.

Zadbała przy tym o lepszą ochronę wrażliwych produktów rolnych w Unii.

Decyzja ta wynika z przyjętego przez UE zobowiązania do wspierania Ukrainy tak długo, jak będzie to konieczne.

Autonomiczne środki handlowe obowiązują od czerwca 2022 r. i są kluczowym elementem niezachwianego wsparcia UE dla Ukrainy i jej gospodarki. Środki te pomagają poprawić trudną sytuację ukraińskich producentów i eksporterów w wyniku niczym niesprowokowanej i nieuzasadnionej rosyjskiej wojny napastniczej.

Chociaż głównym celem środków jest wsparcie Ukrainy, nie zapomniano przy tym o trudnościach, których doświadczają unijni rolnicy i inne zainteresowane strony. Z uwagi na te trudności, a także na znaczny wzrost przywozu niektórych produktów rolnych z Ukrainy do UE, jaki odnotowano w latach 2022–2023, przedłużone autonomiczne środki handlowe zostały wyposażone we wzmocniony mechanizm ochronny. Umożliwia on podjęcie szybkich działań naprawczych w przypadku wystąpienia poważnych zakłóceń na rynku unijnym lub na rynkach poszczególnych państw członkowskich.

W przypadku najbardziej wrażliwych produktów – drobiu, jaj i cukru – przewiduje się hamulec bezpieczeństwa, który ustabilizuje przywóz na średnim poziomie z lat 2022 i 2023. Oznacza to, że jeżeli wartość przywozu tych produktów wzrośnie powyżej określonego poziomu, cła zostaną ponownie nałożone, tak aby nie przekroczyć znacząco wielkości z poprzednich lat.

Komisja jednocześnie proponuje przedłużenie o kolejny rok wprowadzonego w lipcu 2022 r. zawieszenia wszystkich pozostałych ceł na przywóz z Mołdawii.

Co dalej?

Propozycje te zostaną teraz rozpatrzone przez Parlament Europejski i Radę Unii Europejskiej. Celem jest zapewnienie płynnego przechodzenia do nowego systemu autonomicznych środków handlowych do czasu wygaśnięcia obecnych systemów, co w przypadku Ukrainy nastąpi 5 czerwca 2024 r., a w przypadku Mołdawii – 24 lipca 2024 r.

Kontekst

Obowiązujące od 4 czerwca 2022 r. autonomiczne środki handlowe w odniesieniu do Ukrainy mają wyraźny pozytywny wpływ na handel Ukrainy z UE. Środki te, podobnie jak korytarze solidarnościowe, zagwarantowały, że przepływy handlowe z Ukrainy do UE utrzymały się w latach 2022–2023 na wyjątkowo stabilnym poziomie, pomimo zakłóceń spowodowanych wojną i pomimo ogólnej tendencji polegającej na znacznym spadku całego handlu Ukrainy. Łączna wartość importu z Ukrainy do UE w okresie 12 miesięcy do października 2023 r. wyniosła 24,3 mld euro, przy czym w poprzedzającym wojnę roku 2021 wartość ta wyniosła 24 mld euro.

Autonomiczne środki handlowe, które mają jednostronny i tymczasowy charakter, znacznie rozszerzają zakres liberalizacji ceł w ramach pogłębionej i kompleksowej strefy wolnego handlu między UE a Ukrainą, ponieważ powodują zawieszenie wszystkich zaległych należności celnych, kontyngentów i środków ochronnych obowiązujących względem ukraińskiego importu w tym trudnym dla Ukrainy okresie. Jednocześnie UE i Ukraina kontynuują dyskusje na temat dalszej stałej i wzajemnej liberalizacji taryf celnych na podstawie art. 29 układu o stowarzyszeniu UE-Ukraina.

Autonomiczne środki handlowe w odniesieniu do Mołdawii obowiązują od 25 lipca 2022 r. Eksport Mołdawii do reszty świata ucierpiał w wyniku rosyjskiej agresji wojskowej na Ukrainę, ponieważ był często uzależniony od tranzytu przez terytorium Ukrainy i od ukraińskiej infrastruktury. Zastosowane środki wspomogły Mołdawię w jej wysiłkach, aby przekierować eksport przez terytorium UE. Ogółem eksport z Mołdawii do UE wzrósł z 1,8 mld euro w 2021 r. do 2,6 mld euro w 2022 r.

Komisja proponuje przedłużenie zawieszenia wszystkich ceł na import z Mołdawii o kolejny rok. W praktyce oznacza to, że eksport z Mołdawii siedmiu produktów rolnych objętych kontyngentami taryfowymi będzie nadal w pełni zliberalizowany. Chodzi o pomidory, czosnek, winogrona stołowe, jabłka, czereśnie, śliwki i sok winogronowy.