Komisja przedstawia szereg inicjatyw mających na celu zaspokojenie potrzeb europejskich małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) w obecnej sytuacji gospodarczej.

MŚP, które stanowią 99 % europejskich przedsiębiorstw, są kluczowymi podmiotami, które umożliwiają zieloną i cyfrową transformację Europy, ale nadal borykają się z nieprzewidywalnością i zmiennością wynikającą z szeregu kryzysów w ostatnich latach.

W przedstawionym komunikacie w sprawie pomocy dla MŚP zaproponowano nowe środki, które zapewnią krótkoterminową pomoc, pobudzą długoterminową konkurencyjność MŚP oraz zwiększą sprawiedliwość w otoczeniu biznesowym na jednolitym rynku. W ramach tych środków Komisja publikuje dziś również nowe wnioski dotyczące rozporządzenia w sprawie opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych oraz dyrektywy dotyczącej utworzenia dla MŚP systemu podatkowego wg siedziby zarządu. Dodatkowe inicjatywy mają na celu dalsze zwiększanie dostępu MŚP do finansowania, poprawę otoczenia biznesowego i wspieranie wzrostu MŚP w kierunku spółek o średniej kapitalizacji w celu uwolnienia ich pełnego potencjału gospodarczego.

W szczególności nowe rozporządzenie w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych ma na celu zwalczanie praktyki opóźnień w płatnościach, która zagraża przepływowi środków pieniężnych MŚP i ogranicza konkurencyjność i odporność łańcuchów dostaw. Nowe przepisy uchylą dyrektywę z 2011 r. w sprawie opóźnień w płatnościach i zastąpią ją rozporządzeniem. Wniosek wprowadza surowszy maksymalny limit płatności wynoszący 30 dni, eliminuje niejasności i uzupełnia luki prawne, które istnieją w obecnej dyrektywie. Proponowany tekst zapewnia również automatyczną wypłatę narosłych odsetek i opłat wyrównawczych oraz wprowadza nowe środki egzekwowania i dochodzenia roszczeń w celu ochrony przedsiębiorstw przed złymi płatnikami.

System podatkowy wg siedziby zarządu dla MŚP umożliwi MŚP prowadzącym działalność transgraniczną za pośrednictwem stałych miejsc prowadzenia działalności interakcję z tylko jedną administracją podatkową – właściwą dla siedziby zarządu – zamiast stosowania się do wielu systemów podatkowych. Niniejszy wniosek zwiększy pewność i sprawiedliwość podatkową, zmniejszy koszty przestrzegania przepisów i zakłócenia na rynku, które wpływają na decyzje biznesowe, a jednocześnie zminimalizuje ryzyko podwójnego opodatkowania i sporów podatkowych. Spodziewany spadek kosztów przestrzegania przepisów powinien w szczególności sprzyjać inwestycjom i ekspansji transgranicznej w UE. MŚP działające w różnych państwach członkowskich będą w stanie w pełni zmaksymalizować swobodę przedsiębiorczości i swobodny przepływ kapitału i nie będą borykały się z niepotrzebnymi przeszkodami podatkowymi.

Ponadto w komunikacie Komisji w sprawie pomocy dla MŚP zaproponowano szereg środków nielegislacyjnych mających na celu wsparcie MŚP i zapewnienie pełnego wykorzystania ich potencjału gospodarczego:

Poprawa obecnego otoczenia regulacyjnego dla MŚP poprzez wykorzystanie udanego pierwszego pełnego roku stosowania zasady „jedno więcej – jedno mniej” (7,3 mld euro oszczędności kosztów netto), poprawę stosowania testu MŚP oraz konsekwentne uwzględnianie potrzeb MŚP w przyszłych przepisach UE, na przykład poprzez dłuższe okresy przejściowe dla MŚP. Komisja wyznaczy pełnomocnika UE ds. MŚP, który będzie udzielał Komisji wskazówek i porad w kwestiach związanych z MŚP oraz bronił interesów MŚP na zewnątrz. Pełnomocnik UE ds. MŚP będzie składał sprawozdania bezpośrednio przewodniczącej (a jednocześnie będzie składać sprawozdania komisarzowi ds. rynku wewnętrznego na temat działań związanych z MŚP wspieranych przez jego służby) oraz weźmie udział w posiedzeniach Rady ds. Kontroli Regulacyjnej z dyrekcjami generalnymi na temat inicjatyw, które mogą mieć duży potencjalny wpływ na MŚP. Komisja będzie również promować korzystanie z piaskownic regulacyjnych w celu wspierania eksperymentów i innowacji MŚP.

Uproszczenie procedur administracyjnych i wymogów sprawozdawczych dla MŚP poprzez uruchomienie systemu technicznego opartego na zasadzie jednorazowości (część jednolitego portalu cyfrowego) do końca 2023 r., co umożliwi MŚP zakończenie procedur administracyjnych na całym jednolitym rynku bez konieczności ponownego przedkładania dokumentów. Komisja uprości i cyfryzację uciążliwych procedur, takich jak oświadczenia i zaświadczenia dotyczące delegowania pracowników (takie jak tzw. dokument A1 dotyczący praw do zabezpieczenia społecznego). Ponadto Komisja wykorzysta wstępne kroki podjęte przed latem w kierunku zmniejszenia o 25 proc. obowiązków sprawozdawczych zapowiedzianego w marcu 2023 r., wraz z kolejnymi wnioskami w najbliższych tygodniach, a także środkami mającymi na celu systematyczne mapowanie takich obciążeń i opracowanie ukierunkowanych planów racjonalizacji na przyszłe lata.

Zwiększenie inwestycji dostępnych dla MŚP, oprócz ponad 200 mld euro dostępnych dla MŚP w ramach różnych unijnych programów finansowania realizowanych do 2027 r. Wykorzystanie sukcesu segmentu MŚP będącego częścią Programu InvestEU poprzez zachęcanie państw członkowskich do przesunięcia środków do modułów krajowych w tym segmencie oraz zapewnienie, aby część proponowanej gwarancji UE w wysokości 7,5 mld euro z nowego specjalnego segmentu Programu InvestEU w ramach platformy na rzecz technologii strategicznych dla Europy (STEP) była również dostępna dla MŚP. Prosta i znormalizowana metodyka będzie wspierać MŚP w sprawozdawczości na tematy związane ze zrównoważonym rozwojem, ułatwiając tym samym dostęp do zrównoważonego finansowania.

Umożliwienie rozwoju wykwalifikowanej siły roboczej MŚP poprzez dalsze wspieranie działań szkoleniowych prowadzonych w ramach partnerstw na rzecz dużych umiejętności w ramach Europejskiego paktu na rzecz umiejętności oraz innych inicjatyw wspierających służących dopasowaniu umiejętności do potrzeb MŚP działających na europejskim rynku pracy.

Wspieranie wzrostu MŚP poprzez przegląd do końca 2023 r. obecnych progów definicji MŚP oraz opracowanie zharmonizowanej definicji i potencjalne przyjęcie pewnych obowiązków dla małych spółek o średniej kapitalizacji w celu uwolnienia ich pełnego potencjału gospodarczego.

Kontekst

24 mln małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), które działają w Europie, stanowi 99 proc. wszystkich przedsiębiorstw i zapewnia dwie trzecie miejsc pracy w sektorze prywatnym w UE. Mają one kluczowe znaczenie dla tkanki gospodarczej i społecznej Europy, napędzają transformację ekologiczną i cyfrową Europy oraz wspierają nasz długoterminowy dobrobyt.

Seria kryzysów, do których doszło w ostatnich latach, dotknęła w nieproporcjonalny sposób MŚP: pandemia COVID, wojna Rosji przeciwko Ukrainie, kryzys energetyczny i wzrost inflacji. Prowadząc działalność gospodarczą w Europie, MŚP nadal borykają się z niestabilnością i nieprzewidywalnością, a także ograniczeniami dostaw, niedoborami siły roboczej oraz, często, nieuczciwą konkurencją i nierównymi warunkami działania przy prowadzeniu działalności gospodarczej w Europie. Opóźnienia w płatnościach w transakcjach handlowych uniemożliwiają inwestycje i wzrost gospodarczy oraz przyczyniają się do niepewności i braku zaufania do otoczenia biznesowego. Z niedawnego sprawozdania na temat wyników MŚP wynika, że wartość dodana MŚP w 2023 r. nadal utrzyma się na poziomie 3,6 % (w porównaniu z 1,8 % w przypadku dużych przedsiębiorstw) poniżej poziomu z 2019 r., podczas gdy zatrudnienie w MŚP prawie nie powróciło do poziomu sprzed kryzysu.

Aby uwolnić potencjał unijnych MŚP na jednolitym rynku i poza nim, Komisja przedstawiła kompleksowy zestaw działań w ramach ogłoszonej w 2020 r. strategii MŚP na rzecz zrównoważonej i cyfrowej Europy. Większość z tych działań została zakończona lub jest w toku. Ponadto MŚP odgrywają kluczową rolę we współtworzeniu i wdrażaniu ścieżek transformacji, które mają na celu wspieranie transformacji ekologicznej i cyfrowej we wszystkich ekosystemach przemysłowych. Przepisy przyjazne dla MŚP stanowią część wszystkich kluczowych inicjatyw ustawodawczych UE, natomiast dalsze środki wsparcia dla MŚP są wdrażane przez Europejską Sieć Przedsiębiorczości, platformę współpracy klastrów i innych partnerów.

Jeśli chodzi o finansowanie, Komisja spodziewa się udostępnić MŚP ponad 200 mld euro w ramach różnych programów finansowania, które mają być realizowane do 2027 r. Kwota ta obejmuje znaczne kwoty z unijnego Funduszu Spójności (65 mld euro) i Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (45,2 mld euro) przeznaczone na bezpośrednie i pośrednie środki wspierające MŚP, tak by stały się one bardziej odporne, zrównoważone i cyfrowe.