Komisja przedstawiła przegląd dotyczący zatrudnienia i kwestii społecznych w Europie (ESDE) za 2022 r. 

Wynika z niego między innymi, że osoby młode należały do grup najbardziej dotkniętych przez utratę miejsc pracy w trakcie kryzysu gospodarczego wywołanego przez pandemię COVID-19. Ponadto ożywienie gospodarcze było w ich przypadku powolniejsze niż w innych grupach wiekowych. Powodem tej sytuacji może być fakt, że duża część umów o pracę na czas określony zawierana jest właśnie przez osoby młode i że doświadczają one trudności w znalezieniu pierwszej pracy po ukończeniu szkoły, uczelni czy szkolenia. Nowe sprawozdanie ma pomóc w opracowaniu i uzasadnieniu niezbędnych polityk społecznych i w dziedzinie zatrudnienia, tak aby młodzi ludzie mogli pomimo trudności zyskać niezależność finansową w obliczu pogarszającej się sytuacji społeczno-ekonomicznej spowodowanej rosyjską inwazją na Ukrainę.

Nicolas Schmit, komisarz do spraw miejsc pracy i praw socjalnych, powiedział: Wiele młodych osób ma świetne wykształcenie i umiejętności cyfrowe, a także żywo interesuje się kwestiami ochrony środowiska. Dzięki temu mogą oni wykorzystać możliwości, jakie daje im ożywienie gospodarcze oraz transformacja cyfrowa i ekologiczna. Rok 2022 jest Europejskim Rokiem Młodzieży, ponieważ Unia Europejska zdecydowanie chce słuchać młodych ludzi, wspierać ich i zwiększać ich szanse życiowe. Oznacza to również wspieranie młodych Ukraińców, którzy uciekli przed wojną, w dostępie do unijnego systemu edukacji i rynku pracy. 

Z opartego na najnowszych danych rocznych przeglądu ESDE wynika, że:

• Ożywienie gospodarcze po pandemii COVID-19 nie było równomierne. Osoby młode (poniżej 30 roku życia) nadal mają znaczne trudności w znalezieniu zatrudnienia, które odpowiada ich umiejętnościom i doświadczeniu, lub zatrudnienia w ogóle. Choć stopa bezrobocia młodzieży zmalała w 2021 r., zwłaszcza pod koniec roku, nadal była ona o 1 punkt procentowy (p.p.) wyższa niż przed kryzysem, w 2019 r. Wśród osób zatrudnionych niemal co druga młoda osoba (45,9%) pracowała na umowę na czas określony, podczas gdy w przypadku ogółu pracowników była to osoba co dziesiąta (10,2%).
• Osoby młode są przeciętnie bardziej narażone na trudną sytuację społeczną i finansową. Już przed pandemią dochód z pracy osób młodych był mniej stabilny niż dochód starszych pracowników. Gospodarstwa domowe utrzymywane przez osoby młode doświadczają ubóstwa w większym stopniu, choć między państwami UE utrzymują się znaczne różnice. Osobom młodym trudno jest pokrywać codzienne wydatki, takie jak rachunki i czynsz, a 61% z nich obawia się, że nie znajdzie albo nie utrzyma odpowiedniego mieszkania w ciągu najbliższych dziesięciu lat.
• Stopień tych trudności zależy od poziomu wykształcenia i statusu społeczno-ekonomicznego osób młodych. Ryzyko, że osoby z wykształceniem średnim nie będą pracować, dalej się kształcić ani szkolić, jest o 19 p.p. mniejsze niż w przypadku osób o niższym poziomie wykształcenia. Jeśli chodzi o osoby z wykształceniem wyższym, różnica ta wynosi 28 p.p. Prawdopodobieństwo, że osoby młode ze środowisk defaworyzowanych znajdą pracę lub będą się dalej kształcić lub szkolić, jest jeszcze mniejsze.
• Płeć jest kolejnym czynnikiem nierówności wśród młodych ludzi. Rozpoczynając życie zawodowe, młode kobiety w UE zarabiają przeciętnie 7,2% mniej niż ich koledzy, a różnica ta zwiększa się z wiekiem. Na poziomie UE jedynie niewielki segment tej różnicy – 0,5 p.p. – wynika z osiągnięć edukacyjnych kobiet, ich wyborów zawodowych, doświadczenia w pracy i rodzaju umowy o pracę.

Skuteczne polityki wspierania młodzieży na szczeblu UE

W sprawozdaniu ESDE przenalizowano w oparciu o dostępne dane sposoby przezwyciężania trudności, jakich doświadczają młodzi ludzie. Polityki społeczne i w dziedzinie zatrudnienia powinny zapewniać:

• łatwiejszą integrację młodych osób na rynku pracy,
• zdobywanie przez nie umiejętności,
• wspieranie mobilności pracowników jako podstawy udanej i odpornej na wstrząsy kariery zawodowej,
• zmniejszanie zagrożeń dla osób młodych takich jak bezrobocie czy choroba, ubóstwo i zadłużenie,
• zdobywanie przez młodych ludzi własnego majątku i nabywania nieruchomości.

Przygotowywane są dalsze inicjatywy mające wspierać osoby młode. W 2023 r. Komisja zamierza poddać przeglądowi zalecenie Rady w sprawie ram jakości staży, przede wszystkim w zakresie warunków pracy. Utworzono grupę wysokiego szczebla, która analizuje obecnie sposoby zwiększenia ochrony socjalnej, również osób młodych. Grupa ta ma przedstawić wyniki swojej pracy na początku przyszłego roku.