Aby pomóc w realizacji celu UE, jakim jest osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 r., Komisja Europejska przedstawia dzisiaj strategię UE na rzecz energii z morskich źródeł odnawialnych. Strategia proponuje zwiększenie mocy morskiej energii wiatrowej z obecnego poziomu 12 GW do przynajmniej 60 GW do 2030 r. i do 300 GW do 2050 r. Komisja zamierza uzupełnić ją o 40 GW energii oceanicznej oraz o inne powstające technologie, takie jak pływające elektrownie wiatrowe i pływające instalacje fotowoltaiczne do 2050 r.

Ten ambitny rozwój będzie opierać się na ogromnym potencjale wszystkich europejskich basenów morskich, a także na pozycji unijnych przedsiębiorstw jako światowych liderów w tym sektorze. Stworzy to nowe możliwości dla przemysłu, utworzy zielone miejsca pracy na całym kontynencie i wzmocni pozycję UE jako światowego lidera w dziedzinie technologii energii morskich. Zapewni również ochronę środowiska, różnorodności biologicznej i rybołówstwa.

Wiceprzewodniczący wykonawczy do spraw Europejskiego Zielonego Ładu, Frans Timmermans, powiedział: Dzisiejsza strategia pokazuje pilną potrzebę i możliwość inwestowania w energię z morskich źródeł odnawialnych. Dzięki naszym ogromnym basenom morskim i wiodącej pozycji w przemyśle, Unia Europejska jest gotowa stawić czoła temu wyzwaniu. Już teraz energia z morskich źródeł odnawialnych jest prawdziwym europejskim sukcesem. Dążymy do tego, aby stworzyła ona jeszcze większe możliwości dla czystej energii, wysokiej jakości miejsc pracy, trwałego wzrostu gospodarczego i międzynarodowej konkurencyjności.

Komisarz do spraw energii Kadri Simson dodała: Europa jest światowym liderem w dziedzinie energii z morskich źródeł odnawialnych i może stać się siłą napędową jej globalnego rozwoju. Musimy zintensyfikować nasze działania poprzez wykorzystanie całego potencjału morskiej energii wiatrowej oraz rozwój innych technologii, takich jak energia fal i pływów oraz pływające instalacje fotowoltaiczne. Strategia wyznacza jasny kierunek i ustanawia stabilne ramy, które mają kluczowe znaczenie dla organów publicznych, inwestorów i deweloperów w tym sektorze. Musimy zwiększyć naszą wewnętrzną produkcję, aby osiągnąć cele klimatyczne, zaspokoić rosnące zapotrzebowanie na energię elektryczną i wesprzeć odbudowę gospodarczą po pandemii COVID. 

Komisarz do spraw środowiska, oceanów i rybołówstwa Virginijus Sinkevičius dodał: Dzisiejsza strategia określa, w jaki sposób możemy rozwijać morską energię odnawialną w połączeniu z inną działalnością człowieka, taką jak rybołówstwo, akwakultura lub żegluga, zachowując harmonię z przyrodą. Propozycje te pozwolą nam również chronić różnorodność biologiczną i zająć się możliwymi skutkami społeczno-gospodarczymi dla sektorów uzależnionych od dobrego stanu ekosystemów morskich, a tym samym promować harmonijne współistnienie w przestrzeni morskiej.

W celu zwiększania mocy w zakresie energii z morskich źródeł odnawialnych, Komisja będzie zachęcać państwa członkowskie do współpracy transgranicznej w obszarze planowania długoterminowego i wdrażania. Będzie to wymagało włączenia celów w zakresie rozwoju energii z morskich źródeł odnawialnych do krajowych planów zagospodarowania przestrzennego obszarów morskich, które państwa nadbrzeżne mają przedłożyć Komisji do marca 2021 r. Na mocy zmienionego rozporządzenia TEN-E Komisja zaproponuje ramy długoterminowego planowania morskiej sieci przesyłowej, angażując organy regulacyjne i państwa członkowskie w każdym basenie morskim.

Komisja szacuje, że aby osiągnąć proponowane cele, do 2050 r. potrzebne będą inwestycje o wartości prawie 800 mld euro. Aby pomóc w wygenerowaniu i uwolnieniu tych inwestycji, Komisja:

• Zapewni jasne i wspierające ramy prawne. W tym celu Komisja wyjaśniła dziś również przepisy dotyczące rynku energii elektrycznej w towarzyszącym dokumencie roboczym służb Komisji i oceni, czy potrzebne są bardziej szczegółowe i ukierunkowane przepisy. Komisja dopilnuje, aby przeglądy wytycznych w sprawie pomocy państwa w zakresie energii i ochrony środowiska oraz dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii ułatwiły racjonalne pod względem kosztów wdrażanie morskiej energii odnawialnej. 

• Pomoże zmobilizować wszystkie odpowiednie fundusze mogące wesprzeć rozwój tego sektora. Komisja zachęca państwa członkowskie do korzystania z Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności oraz do współpracy z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym i innymi instytucjami finansowymi w celu wspierania inwestycji w energię morską za pośrednictwem InvestEU. Do wsparcia badań i rozwoju, szczególnie w zakresie mniej zaawansowanych technologii, zostaną zmobilizowane środki finansowe programu „Horyzont Europa”.

• Zapewni wzmocnienie łańcucha dostaw. W strategii podkreśla się potrzebę poprawy zdolności wytwórczych, udoskonalenia infrastruktury portowej oraz zwiększenia liczby odpowiednio wykwalifikowanych pracowników w celu utrzymania wyższych wskaźników instalacji. W ramach Przemysłowego Forum Czystej Energii, Komisja planuje utworzenie specjalnej platformy ds. energii z morskich źródeł odnawialnych, której celem jest zgromadzenie wszystkich podmiotów i zajęcie się kwestią rozwoju łańcucha dostaw.

Energia z morskich źródeł odnawialnych jest rynkiem globalnym szybko rozwijającym się zwłaszcza w Azji i Stanach Zjednoczonych. Stwarza również możliwości dla przemysłu UE na całym świecie. Poprzez dyplomację w zakresie Zielonego Ładu, politykę handlową i dialogi energetyczne UE z krajami partnerskimi Komisja będzie wspierać globalne wykorzystanie tych technologii.

Aby analizować i monitorować środowiskowe, społeczne i gospodarcze skutki energii z morskich źródeł odnawialnych dla środowiska morskiego oraz dla działalności gospodarczych od niej zależnych, Komisja będzie regularnie konsultować się ze społecznością ekspertów z organów publicznych, zainteresowanymi stronami i naukowcami. Komisja przyjęła dziś również nowe wytyczne w sprawie inwestycji sektora energetyki wiatrowej i przepisów UE w dziedzinie ochrony przyrody.

Kontekst

Morska energia wiatrowa wytwarza czystą energię elektryczną, która konkuruje z istniejącą technologią opartą na paliwach kopalnych, a czasami jest od niej tańsza. Przemysł europejski szybko rozwija szereg innych technologii, aby wykorzystać potencjał mórz do produkcji zielonej energii elektrycznej. Europejskie przedsiębiorstwa i laboratoria są obecnie liderami w szeregu dziedzin od pływających elektrowni wiatrowych po technologie energii oceanicznej, takie jak energia pływów i fal, pływające instalacje fotowoltaiczne, czy stosowanie alg do produkcji biopaliw. 

W strategii na rzecz morskiej energii odnawialnej określono najwyższy poziom ambicji w odniesieniu do morskich turbin wiatrowych (zarówno stałych, jak i pływających), w przypadku których działalność handlowa jest bardzo zaawansowana. W tych sektorach Europa zdobyła już wyjątkowe doświadczenie technologiczne, naukowe i przemysłowe, a w całym łańcuchu dostaw, od produkcji po instalację, posiada już wysokie kompetencje.

Chociaż strategia podkreśla możliwości we wszystkich basenach morskich UE: na Morzu Północnym, Morzu Bałtyckim, Morzu Czarnym, Morzu Śródziemnym i Atlantyku oraz dla niektórych społeczności przybrzeżnych i wyspiarskich – korzyści płynące z tych technologii nie ograniczają się do regionów przybrzeżnych. W strategii podkreślono szereg obszarów śródlądowych, w których produkcja i badania już teraz wspierają rozwój energii z morskich źródeł odnawialnych.